Palmolieplantage in Maleisië
NOS Nieuws

Pensioenfondsen tekenen voor verantwoorder beleggen

Samen zitten ze op een gigantische berg geld, en dat moet allemaal belegd worden. 74 pensioenfondsen ondertekenen vanmiddag een convenant dat ervoor moet zorgen dat ze hun geld verantwoorder beleggen. De afspraken zijn opgesteld in samenspraak met verschillende hulporganisaties, vakbonden, de overheid en de Sociaal-Economische Raad.

Het wereldwijd beleggen van het geld dat Nederlandse pensioenfondsen beheren, zo'n 1340 miljard euro, brengt risico's met zich mee. Bijvoorbeeld dat het op een of andere manier gebruikt wordt door partijen die zich schuldig maken aan mensenrechtenschendingen, of die milieuschade veroorzaken.

Doordat niet al het geld dicht bij huis wordt geïnvesteerd, is het soms lastiger om de activiteiten van bedrijven in de gaten te houden. Door betere samenwerking willen de partijen voorkomen dat geld bijvoorbeeld wordt gebruikt voor financiering van instortende kledingfabrieken, verwoestende palmolieplantages of bij het opkopen van omstreden grondstoffen voor in telefoons.

'Aanvullen en verrijken'

Er bestaan al richtlijnen, van de Verenigde Naties en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, die er voor moeten zorgen dat pensioenfondsen hun investeringen in goede banen leiden. Veel, maar niet alle, fondsen committeren zich daar ook al aan.

Met dit convenant moet het makkelijker worden om gezamenlijk te kijken naar waar het desondanks nog steeds mis gaat, en dat gerichter aan te pakken. Het is bedoeld als "aanvulling en verrijking van bestaand verantwoord beleggingsbeleid", zo staat in het document. Het is een eerste stap, de concrete invulling van de plannen moet nog komen.

Wat de partijen vooral willen benadrukken, is dat het nu makkelijker moet worden voor pensioenfondsen om samen te werken, zodat ze misstanden kunnen onderzoeken en aanpakken.

"Die samenwerking is heel bijzonder", zegt woordvoerder Mandy Ros van de Pensioenfederatie. "Omdat je als fonds soms zelf niet genoeg resultaat kan halen." Nu kunnen verschillende fondsen die bijvoorbeeld aandeelhouder zijn bij eenzelfde bedrijf samen druk uitoefenen om problemen aan te pakken.

Reddingswerkers proberen overlevenden te vinden onder het puin van kledingfabriek Rana Plaza

"Er was al zeker goede wil vanuit pensioenfondsen. Maar de ambitie moet omhoog", zegt Francis Weyzig van Oxfam Novib. Bijvoorbeeld door de voorwaarden voor beleggingen vooraf al duidelijker vast te leggen.

"Pensioenfondsen beleggen niet zelf, ze hebben contracten met vermogensbeheerders die dat voor ze doen. We hebben nu slecht zicht op die contracten, daar gaat dit convenant echt iets aan veranderen. Er komen duidelijkere voorwaarden."

De vakbonden zijn enthousiast. "Met dit convenant hopen we meer inzicht te krijgen in de wereldwijde beleggingsketen van pensioenfondsen. Om zo ook arbeidsrechten voor werknemers in de gehele keten gerespecteerd te krijgen", zegt vakbond CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden, een van de ondertekenaars.

"We kunnen onze kennis en internationale connecties nu ook breder beschikbaar stellen aan de andere convenantspartijen", aldus medeondertekenaar Tuur Elzinga van vakbond FNV.

Transparanter

Samen gaan de betrokken partijen zes 'cases' opstellen, onderzoeksgroepen die gericht zijn op een specifiek probleem, zoals bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden. Het idee daarachter is dat de hele groep kan profiteren van de kennis die de verschillende betrokken fondsen, vakbonden en ngo's opdoen.

Bovendien zullen de pensioenfondsen nu allemaal jaarlijks over hun voortgang rapporteren. Dat moet het makkelijker maken om ze op hun prestaties te beoordelen en zou het ook voor pensioendeelnemers transparanter moeten maken hoe een fonds het doet qua verantwoord beleggen.

"Als ngo's blijven we hen uiteraard kritisch volgen en toezien op concrete resultaten", verduidelijkt Michiel Servaes, algemeen directeur van Oxfam Novib en mede-ondertekenaar.

En ook Jan Gruiters, algemeen directeur van vredesbeweging PAX en eveneens ondersteuner van het convenant sluit zich daarbij aan. Hij vindt dat pensioenfondsen zelf bedrijven moeten aanspreken als er al ergens schade is ontstaan. "PAX zal dit vanuit haar rol als waakhond scherp in de gaten houden."

Achterblijvers

Overigens hebben niet alle pensioenfondsen in Nederland zich bij het convenant aangesloten: alle grote hebben ondertekend, maar zo'n tien procent ontbreekt nog. "Dat kan zijn omdat ze overwegen om samen of op een andere manier verder te gaan", aldus Ros van de Pensioenfederatie. Dan zou het geen zin hebben om nu aan te sluiten.

Te laat is het in elk geval nog niet, zegt ze: "Fondsen kunnen altijd bijtekenen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl