Russische mensenrechtenactiviste van het eerste uur overleden

De Russische mensenrechtenactiviste Ljoedmila Aleksejeva is op 91-jarige leeftijd overleden. Ze was een van de laatste dissidenten uit het Sovjet-tijdperk die nog actief was in het moderne Rusland en was een van de bekendste mensenrechtenactivisten in het land.

Toen Aleksejeva in 1927 werd geboren, was dictator Jozef Stalin nog aan de macht. In de communistische tijd kwam ze met een klein groepje mensen, onder wie de latere Nobelprijswinnaar Andrej Sacharov, op voor de vrijlating van politieke gevangenen in de Sovjetunie. Haar activisme begon in de jaren 60 en 70 steeds serieuzere vormen aan te nemen en dat werd haar niet in dank afgenomen.

Ze werd ze uit de Communistische Partij gezet en werd ontslagen bij de uitgeverij waar ze werkte. Ze ging door met schrijven over mensenrechten voor een clandestien tijdschrift. Aleksejeva ontving gedurende haar carrière meerdere doodsbedreigingen en ook haar eigen vrijheid kwam regelmatig in gevaar.

Verbannen

In 1977 werd ze verbannen uit de Sovjetunie en emigreerde ze naar de VS. Vanuit daar ging ze door met haar werk voor de Moscow Helsinki Watch Group, een toonaangevende Russische mensenrechtenorganisatie. Meermaals riep ze de overheid op om de mensenrechten in het land te verbeteren.

Na het uiteenvallen van de Sovjetunie keerde ze terug naar Rusland. Poetin gaf haar op een gegeven moment een plek in een adviescommissie, maar ook toen bleef ze kritisch en pleitte ze voor een democratie op westerse leest.

In 2009 ontving ze samen met een van de organisaties waarvoor ze werkte de Sacharovprijs. President Poetin bracht haar een bezoek op haar negentigste verjaardag.

Aleksejeva bleef tot kort voor haar dood actief. "Haar overlijden is een verlies voor de hele mensenrechtenbeweging in Rusland", zegt de voorzitter van de Russische Mensenrechten Raad.