'Je ziet geen groen meer, terwijl het zo'n prachtig mooie wijk is'

Criminaliteit, armoede, hangjongeren en verpaupering. De Vogelaarwijken zijn terug, waarschuwde koepelorganisatie Aedes van de woningcorporaties vanochtend. Hoe komt dat? En wat maakt dat de ene wijk er na jaren op vooruit gaat, terwijl de andere juist wegzakt?

Eric Angenent van de Arnhemse corporatie Vivare, die in de 'probleemwijk' Presikhaaf actief is, kan wel een paar oorzaken noemen. Hij geeft nieuwe wet- en regelgeving de schuld. "Ouderen moeten langer zelfstandig wonen omdat er geen verzorgingshuizen meer zijn. Mensen met psychische problemen moeten ook langer ook zelfstandig wonen. En daarnaast mogen we alleen nog maar mensen met een laag inkomen huisvesten."

Verder komen mensen die iets meer verdienen niet meer in aanmerking voor een sociale woning. "Daardoor trekken de gezinnen weg, en die komen niet meer terug. Dus zijn er relatief veel alleenstaanden", zegt Angenent. Het is niet zo dat veel ouderen, armen en mensen met een psychische aandoening in een complex een recept vormen voor problemen, benadrukt hij. "Maar je mist zo wel mensen die omzien naar elkaar. Je moet zorgen dat er cement tussen de stenen zit, dat er samenhang zit."

Op een gegeven moment genoeg

Bewoners van Presikhaaf merken dat de wijk achteruitgaat. Dat mensen elkaar niet meer begroeten op straat bijvoorbeeld, maar ook intimidatiegedrag en dat het vuiler wordt in de buurt. "Mensen roken niet meer binnen, dat doen ze buiten op de galerij en ze gooien alle peuken naar beneden, tot op de auto's toe", zegt een man die buiten bij zijn flat staat. "Het zijn allemaal kleine dingetjes, maar op een gegeven moment vind je het genoeg."

Een andere inwoner, een vrouw die in haar tuin bezig is, ziet het vooral aan de achtertuinen. "Er zijn een hoop mensen, dat vind ik een verschil, die de boel niet bijhouden. Is dat financieel of hebben ze er gewoon niets mee? Ze gooien ze in ieder geval vol met tegels en je ziet geen groen meer. Dat terwijl het zo'n prachtig mooie wijk is."

Een andere ergernis: mensen die rotzooi achterlaten, of tijdens het uitlaten van de hond, poep niet opruimen. "Als je er wat van zegt, krijg je een middelvinger."

In de wijk De Hambaken in Den Bosch merken de bewoners wel dat er de afgelopen jaren is geïnvesteerd in de buurt:

Vogelaar zelf?

Oud-minister Vogelaar, die als minister voor Wonen, Wijken en Integratie de probleemwijken in 2007 op de kaart zette, zegt in het radioprogramma Nieuws en Co dat haar beleid is tenietgedaan door minister Blok.

Hij liet woningcorporaties, die in de loop van de jaren fors waren gegroeid en steeds meer investeerden in grote woningprojecten die eigenlijk niet voor hen waren bedoeld, terugkeren naar hun oorspronkelijke taak: goedkope woningen faciliteren voor mensen met lage inkomens.

Daarnaast mogen de corporaties tegenwoordig minder investeren in leefbaarheid, zegt Vogelaar. "Dat zijn maatregelen die de problemen alleen maar hebben versterkt." Ze hoopt dat er bij een evaluatie van de nieuwe regels opnieuw naar gekeken wordt, zodat de wijken diverser kunnen worden, iets wat de huidige minister Ollongren ook graag wil bereiken.

Minister Ollongren zegt dat twintig wijken nu een te eenzijdige samenstelling hebben en zij wil dat ook verbeteren. "Gemengde buurten zijn echt noodzakelijk, zo divers mogelijk. Niet alleen sociale woningbouw, maar ook middenhuur en koopwoningen, dat is het beste recept."

Gezamenlijk optrekken

Oud-minister Vogelaar is tegenwoordig directielid van de Utrechtse corporatie Mitros. Ze zegt daar nog volop bezig te zijn om de wijken te verbeteren. "Toen we in de crisis moesten bezuinigen, hebben we er bewust voor gekozen om niet te bezuinigen op de buurtmeesters." Die houden volgens haar goed in de gaten wat er speelt in een wijk zodat ze bij problemen aan de bel kunnen trekken. "In Kanaleneiland gaat het iets beter door gezamenlijk op te trekken met gemeente, politie, zorginstellingen en de problemen gezamenlijk aan te pakken."

Maar ook die aanpak kan niet voorkomen dat er in Utrecht nog dingen misgaan. "We gaan handelen. Als je ziet wat er nu in een aantal complexen van ons in Overvecht gaande is, waar we te maken hebben dat oudere mensen zeggen dat ze 's avonds niet meer hun appartement uit durven omdat ze zich bedreigd voelen. Dat kan gewoon niet."

Verbetering

Een positief geluid klinkt uit de wijk De Hambaken in Den Bosch. Waar de politie vier jaar geleden nog de hele wijk afsloot om mensen te controleren op openstaande boetes (de wijk stond bekend om fraude met uitkeringen, belastingen en spijbelende kinderen) gaat het nu beter.

Woningcorporaties mogen bij het toewijzen van huizen in sommige gevallen een selectie maken, en mensen zonder baan of met een crimineel verleden niet toelaten. Dat lijkt zijn vruchten af te werpen.

Het is er leefbaarder geworden, zegt een man op straat. "Vroeger hadden we vaak bushaltes met glas eruit en dat er haast wekelijks een paar ruiten werden ingegooid. En stond ik dat elke week op te vegen. Ook kwamen ze vroeger op motortjes en brommers op één wiel aanrijden, dat zie je niet zo veel meer."

Een andere man zegt dat criminaliteit inderdaad is afgenomen. "Ze hebben bij mij in totaal dertien keer ingebroken, maar de laatste tien jaar is dat beter geworden." De crux volgens hem? Praten met elkaar. "We doen elkaar allemaal elke dag een groetje. Ik heb een bankje, ik zit altijd buiten." Communiceren en socialiseren dus, dat moet eigenlijk heel Nederland doen, vindt hij. "Daar moeten meneer Rutte en Wilders aan meewerken. Als zij eruit komen, dan gaat het ook bij ons steeds beter."