'Maak Nederland centrum van onderzoek naar stijging zeespiegel'

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

Wetenschappers moeten de middelen krijgen om van Nederland het wereldwijde centrum te maken van onderzoek naar zeespiegelstijging. Die oproep deed KNMI-directeur Gerard van der Steenhoven bij de presentatie van het boek Gevoelstemperatuur van Heleen Ekker, redacteur klimaat en energie van de NOS.

Volgens Van der Steenhoven heeft Nederland vanwege zijn lage ligging als geen ander belang bij dergelijk onderzoek, waar nu landen als de VS, Australië en Groot-Brittannië in voorop lopen. Veel is nog onbekend en onzeker op dit gebied; de onzekerheidsmarges in de bestaande toekomstmodellen lopen van 0,5 tot 2,5 meter op lange termijn.

Openhartig

Van der Steenhoven ontving vanochtend het eerste exemplaar van het boek van Ekker, waarin de NOS-meteorologen Gerrit Hiemstra, Willemijn Hoebert, Peter Kuipers Munneke en Marco Verhoef vertellen over hoe de klimaatproblematiek invloed heeft op hun persoonlijk leven. Zo wordt het nieuwe huis van Hiemstra energieneutraal, levert de woning van Hoebert energie op en eet Kuipers Munneke na zijn poolreizen inmiddels geen vlees meer.

"Ze vertellen openhartig over hun zorgen en wat ze in hun dagelijks leven al wel of juist niet doen om het tij te keren", schrijft Ekker. "Want naast weerpresentator zijn ook zij natuurlijk gewoon consument; een consument die z'n huis moet verwarmen, een auto koopt, meerdere keren per week naar de supermarkt gaat voor boodschappen en op vakantie gaat."

Voor de presentatie van het boek kregen de vier een aantal stellingen voorgelegd, zoals 'wat doe je zelf om het milieu te sparen?' Bekijk hier hoe ze reageerden:

In het boek vertelt Willemijn Hoebert over de problemen waar ze tegenaan liep bij de bouw van haar nieuwe huis dat niet alleen klimaatneutraal is, maar zelfs energie opwekt. Veel instanties zijn daar volgens Hoebert en haar man "nog niet klaar voor".

Ambtenaren zitten naar hun mening nog te veel vast aan regels, protocollen en wetten, die niet passen bij de nieuwe tijd. Op allerlei niveaus moet er een omschakeling plaatsvinden. Vooral op het gebied van financiering. Want dat is voor de gewone burger van het allergrootste belang, denken ze.

Investeren met je energierekening

Er zijn soms tienduizenden euro's nodig om een huis echt energiezuinig te maken. Er zou dan ook een systeem moeten komen waarbij je dat bedrag koppelt aan een huis en waarvan alles betaald kan worden. Inmiddels zijn die plannen er in Nederland ook.

"Er wordt voor bijvoorbeeld 50.000 euro in een huis geïnvesteerd, je betaalt vervolgens niks meer voor energie, wat normaal een paar honderd euro is en met dat geld los je die 50.000 euro af. Wij moesten deze investering nu zelf doen en dat viel ons echt tegen", vertelt Hoebert.

Lange periodes van windstilte

Gerrit Hiemstra vertelt in het boek onder andere dat het smelten van de Noordpool ook mogelijk zeer onverwachte en ongewenste gevolgen kan hebben voor ons weer. Het smelten zou mogelijk kunnen leiden tot langdurige periodes van windstilte, waardoor de windmolens straks stil zullen staan. Dat kan problemen opleveren voor onze energievoorziening in de toekomst.

Hij zegt dat er snelle actie nodig is om het tij nog te keren: "Als we er wat aan willen doen, aan klimaatverandering, dan moeten we nu beginnen. En vooral op heel erg grote schaal. Niet met kleine beetjes. Nee, gewoon stoppen met fossiele brandstoffen. Het is eigenlijk heel simpel, maar tegelijkertijd heeft het enorme consequenties."

Minder vliegen

Peter Kuipers Munneke uit zich in het boek over de toekomst van de luchtvaart in Nederland. Om de uitstoot te verminderen zou er minder gevlogen moeten worden, zegt hij. Om dat te bereiken zouden tickets duurder moeten worden.

Daarmee is vliegen straks niet meer voor iedereen weggelegd, erkent hij in het boek: "We moeten niet vergeten dat zoals het nu is een afwijking is ten opzichte van hoe het altijd geweest is. Om een voorbeeld te geven: ik heb voor het eerst in een vliegtuig gezeten toen ik zeventien was. Dat was heel bijzonder."

"Mijn kinderen, dat geef ik eerlijk toe, hebben al best vaak in een vliegtuig gezeten en die zijn vijf en zeven. Ik denk wel dat iedereen natuurlijk enorm gaat steigeren als dat gaat gebeuren. Maar het is een kwestie van wennen."

CO2-prijs op alle producten

Kuipers Munneke en Hiemstra pleiten in het boek voor een CO2-prijs op alle producten. Waardoor alles waar CO2 bij vrijkomt duurder wordt, en alle duurzame alternatieven goedkoper.

"Er moeten wel wat regelingen aan toegevoegd worden, want je kunt niet iedereen laten betalen. Ik denk dat er een soort fonds moet komen, waarin de opbrengsten terechtkomen en waar maatregelen uit betaald kunnen worden. Dat kun je natuurlijk niet als Nederland alleen doen. Je zult het moeten beperken, omdat je anders de Nederlandse economie de nek omdraait. Maar je kunt wel op kleine schaal beginnen en het daarna in internationaal verband gaan uitbreiden."

Het pleidooi is opvallend, want in de onderhandelingen voor het Klimaatakkoord gaat het nu alleen nog om een CO2-prijs voor de energiesector en de industrie.