Noorse 'Held van Telemark' overleden
De Noorse leider van een beroemde Britse commandoactie uit de Tweede Wereldoorlog, Joachim Rønneberg (99), is overleden. Dat heeft de Noorse regering bekendgemaakt.
Samen met Britse commando's en het Noorse verzet vernietigde hij in 1943 de fabriek in Noorwegen waar de Duitsers zwaar water voor hun atoomwapenproject produceerden. De vernietiging was topprioriteit, omdat de geallieerden bang waren dat nazi-Duitsland als eerste een atoomwapen zou hebben.
Operatie Gunnerside
Noorwegen werd in april 1940 door de Duitsers bezet. Rønneberg vluchtte een jaar later met acht vrienden naar Schotland om zich bij de geallieerden aan te sluiten.
Nadat hij tot de rang van luitenant was opgeklommen, werd hem gevraagd aan Operatie Gunnerside leiding te geven. Een eerdere Britse poging om de zwaarwaterfabriek in Vemork te vernietigen mislukte jammerlijk; nog voor de Britse troepen de fabriek konden bereiken, werden ze gedood of gevangengenomen.
Rønneberg en vijf andere leden van het team werden in februari 1943 boven een met sneeuw bedekt bergplateau gedropt. Omdat er een sneeuwstorm woedde, schuilden ze vijf dagen in een jachthut. Daarna maakten ze contact met vijf eerder uitgezonden leden van het team. Samen skieden ze naar de fabriek om de installaties met explosieven te vernietigen.
Vermoedelijk hadden de Duitsers vanwege het slechte weer niet op een aanval gerekend. De commando's wisten ongezien de fabriek binnen te dringen. Om de kans op succes te vergroten, kortte Rønneberg op het laatste moment de lonten in. Het nadeel was dat zo ook de tijd om veilig weg te komen werd bekort en de Duitsers sneller de achtervolging in zouden zetten. Dat gebeurde ook.
Toch kregen de honderden Duitsers de aanvallers niet te pakken. Rønneberg en vier anderen wisten na een honderden kilometer lange tocht in veertien dagen het neutrale Zweden te bereiken. De anderen verstopten zich op verschillende plaatsen in Noorwegen.
Rønneberg werd na de oorlog radioreporter en sprak zelden over zijn oorlogservaringen.
De spectaculaire actie inspireerde schrijvers, documentairemakers en speelfilmproducenten. De bekendste verfilming is Heroes of Telemark (1965) met Kirk Douglas en Richard Harris. Volgens Rønneberg was deze verfilming een "kansloze" weergave van de werkelijkheid.