Na 150 jaar is het duidelijk: het is de minnares van de ambassadeur
Het is een van meest bediscussieerde schilderijen uit de kunstgeschiedenis: L'Origine du monde (De oorsprong van de wereld) van Gustave Courbet. Omstreden, omdat het naakte onderlichaam van een vrouw is afgebeeld, met de vagina richting de kijker.
Het schilderij uit 1866 laat niets aan de verbeelding over, behalve de identiteit van het model. Op het werk staat namelijk niet het gezicht van de vrouw. Toch heeft een Franse onderzoeker nu achterhaald wie Courbet heeft afgebeeld.
Lang werd aangenomen dat Courbet zijn Ierse geliefde Joanna Hiffernan had geschilderd. Maar daar bleven twijfels over bestaan, vooral omdat Hiffernans felrode hoofdhaar niet correspondeert met het donkere schaamhaar op het schilderij.
Feit is dat de Ottomaanse ambassadeur in Parijs, Halil Sherif Pasha, het werk bij Courbet had besteld voor zijn persoonlijke erotische collectie, die hij graag aan gasten toonde op feesten en partijen.
En wat ook bekend is: de Parijse danseres Constance Queniaux was de minnares van de ambassadeur. Dat deed sommigen vermoeden dat ze het onderwerp zou kunnen zijn van L'Origine du monde, maar bewijs daarvoor werd nooit gevonden.
Totdat de Franse literatuuronderzoeker Claude Schopp een briefwisseling las tussen twee schrijvers. In een van de brieven vond hij een opvallende passage: "Je schildert toch niet het meest delicate en meest liefelijke interview van mevrouw Queniault van de opera."
Vooral het woord interview verwonderde Schopp. Toen de onderzoeker de originele handgeschreven brief opzocht, bleek dat er niet interview stond, maar intérieur (binnenste). Aangenomen wordt dat de briefschrijver Queniault schreef in plaats van Queniaux doordat hij niet precies wist hoe de naam werd geschreven.
Bloem
Toen Schopp zijn ontdekking liet zien aan kunsthistoricus Sylvie Aubenas, kwam die nog met aanvullend bewijs. Aubenas vertelde dat Queniaux een schilderij van Courbet naliet toen ze stierf in 1908. Op het werk staan camelia's afgebeeld, een bloem die wordt geassocieerd met courtisanes. Aubenas: "Wat zou een beter cadeau zijn geweest van de artiest en zijn opdrachtgever aan Constance?"
