Theater voor en door sekswerkers om stigma te bestrijden
We hoeven niet gered te worden, we willen rechten en begrip. Dat is de boodschap van de Sex Worker's Opera, een Britse theatervoorstelling die zaterdag in Amsterdam in première gaat.
Het stuk, dat in Engeland lovend is ontvangen, gaat over ervaringen van sekswerkers over de hele wereld. Zij zonden hun verhalen in, vertelt choreograaf en organisator Siobhán Knox. De voornamelijk Britse cast die het stuk opvoert, bestaat voor de helft uit mensen die zelf in de seksindustrie werken.
"Het is geweldig om sekswerkers op het podium te hebben die in hun eigen woorden hun eigen verhalen vertellen, en niet verkeerd vertegenwoordigd worden door anderen", zegt Knox.
Uitgescholden en bespuugd
Dinah Bons is er blij mee, vertelt ze. "Dat mensen zo'n negatief beeld hebben, is eigenlijk het grootste geweld dat we dagelijks meemaken. Je moet je voorstellen dat je ergens een brood staat te kopen en je wordt uitgescholden. Of je wordt op straat bespuugd." Bons is zelf sekswerker, ze werkt als internationale escort, en ze is bestuurslid van Proud, de vakbond voor sekswerkers.
Ter verduidelijking: veel mensen die in de seksindustrie werken noemen zichzelf graag sekswerker. Het is een breder begrip dan prostituee, en omvat bijvoorbeeld ook de porno-industrie, seksbioscopen, escortservices en mensen die voor de webcam werken of erotisch dansen.
Sugar daddies
Hoeveel mensen in Nederland in de seksindustrie werken is niet duidelijk, zegt Bons. Dat heeft onder meer te maken met de definitie: "Mensen zien zichzelf niet altijd als sekswerker, bijvoorbeeld bij sugardaddyconstructies met iemand die ze kennen, die de studie betaalt, of de huur van de studentenflat. Maar ook dat valt onder sekswerk."
Daarnaast is er een groep mensen die seks onder dwang heeft. "Dit is geen sekswerk, maar criminele arbeid", vindt Knox. Daarover is nog minder bekend. Dat is ook de reden dat ervaringen van onvrijwillige sekswerkers in het theaterstuk weinig naar voren komen. "We besteden er aandacht aan, maar die ervaringen zijn ons niet toegestuurd. Ze zijn moeilijker te vinden."
Werkdag van een escort
De werkdagen van escort Bons kunnen erg verschillen. "Ik werk in het buitenland. Je vliegt ergens naartoe, je bent op locatie. Soms voor een dag, soms een weekend of een week. Het is maar net wat je klant wil."
Haar klanten zijn vaak rijk. "Bij mij zijn het wel mensen die het aardig voor elkaar hebben. En die in ieder geval geld hebben om je, naast de seks, mee te nemen in hun leven. Want het zijn vaak mensen die naar openings moeten, feesten, 's avonds naar diners moeten." Hoeveel dat kan opleveren, houdt Bons liever voor zich.
Grote markt
Er is in elk geval een grote markt voor, blijkt uit een onderzoek van het Rutgers Instituut uit 2006. Daarin staat dat één op de vier mannen weleens betaald heeft voor seks.
In werkelijkheid kan dat aantal nog veel hoger liggen, zegt Bons. "Omdat het stigma gewoon best groot is. En het zijn niet alleen maar mannen. Er zijn ook vrouwen die naar vrouwen gaan en daar geld voor neertellen."
AIDS
De voorstelling is naar Nederland gehaald ter gelegenheid van de 22ste internationale aidsconferentie die volgende week in Amsterdam is. Er is een sterk verband tussen beide onderwerpen, vertelt Knox. "De wereldgezondheidsorganisatie stelt dat als sekswerk volledig legaal zou zijn, er de helft minder nieuwe besmettingen met aids in de wereld zouden zijn."
Sommige stukken in de voorstelling zijn best confronterend, vindt Bons, maar dat sluit aan bij de werkelijkheid. "Als je gecriminaliseerd wordt in de maatschappij, het vak dat je doet gecriminaliseerd wordt en ook vooral bekeken wordt als iets dat vies en raar is, dan heb je te maken met heftige dingen."
Het theaterstuk zal nog twee weken spelen.