Andere Tijden Sport: WK '78, 'Dwaze Moeders' en de paal
Het zijn beelden die beklijven. Ernie Brandts en Arie Haan die in 2018 meelopen met de 'Dwaze Moeders' in Buenos Aires. Veertig jaar na de verloren WK-finale tegen Argentinië. Tijdens een toernooi dat door het juntaregime van Jorge Videla een inktzwarte tint heeft gekregen.
Andere Tijden Sport gaat met Haan en Brandts terug naar Argentinië. Niet alleen voetbalherinneringen worden opgehaald. Ook de dictatuur van generaal Jorge Videla en de 'Dwaze Moeders' vormen een wezenlijk onderdeel van de aflevering.
En het duo ontmoet enkele tegenspelers van toen zoals Leopoldo Luque en Daniel Passarella. Ook toernooi-topscorer Mario Kempes komt aan het woord.
Voor de voetballiefhebbers is het WK van 1978 vooral het toernooi van 'de bal op de paal'. In de finale schoot Rob Rensenbrink in de beginseconden van de blessuretijd de bal op de paal. In plaats van 2-1 voor Oranje bleef het 1-1 waarna Argentinië in de verlenging alsnog met 3-1 de wereldtitel won.
Aan die bizarre ontknoping ging een net zo bizar toernooi vooraf. Veertig jaar later keren Haan en Brandts terug naar Mendoza en Buenos Aires. In Mendoza speelde Nederland de groepswedstrijden, maar aan het verblijf in een resort aan de voet van het Andesgebergte bewaart het duo geen fijne herinneringen. Het was er dodelijk saai.
Brandts was destijds met zijn 22 jaar een van de jongste spelers van het stel. "Ik wilde alles opsnuiven", herinnert hij zich. Arie Haan, destijds 29, was gepokt en gemazeld, maar ook uit vorm. "Ik speelde slecht, de focus was er niet. Ik was blij dat ik erbij zat." Brandts en Haan zullen later in het toernooi een hoofdrol spelen en belangrijke goals maken.
Politieke discussie
In Nederland was door de deelname van Oranje aan het WK ondertussen een felle politieke discussie ontstaan. Moest Nederland wel een WK willen spelen in een land waar een militaire dictatuur heerste? Vooral het duo Freek de Jonge en Bram Vermeulen, alias Neerlands Hoop, ontpopte zich tot felle tegenstanders. "Wij waren voetballers", vertelt Arie Haan. "We hielden ons niet bezig met politiek."
Zowel Leopoldo Luque als Daniel Passarella zegt nu dat ze destijds niets wisten van misstanden onder het regime van Jorge Videla. Passarella: "Als we het hadden geweten, dan hadden we misschien niet gespeeld", aldus de Argentijnse aanvoerder van 1978.
Dwaze Moeders
De deelname van Oranje had wel tot gevolg dat een cameraploeg van de VARA voor het eerst de 'Dwaze Moeders' toonde. De smeekbedes van de wanhopige vrouwen die op zoek waren naar hun verdwenen kinderen werden wereldnieuws.
Veertig jaar later demonstreren ze nog altijd op het Plaza de Mayo in Buenos Aires. Brandts en Haan lopen nu ook met hen mee en de moeders zijn de Nederlanders nog altijd dankbaar voor de aandacht die ze toen kregen dankzij de aanwezigheid van Oranje in Argentinië. Brandts is zichtbaar van zijn stuk gebracht als hij de emotionele dankbetuigingen in ontvangst neemt.
Diezelfde emotie is voelbaar als de voetballers de martelkamers bezoeken, die nota bene op 700 meter afstand liggen van het stadion waar de finale is gespeeld. "Indrukwekkend", stamelt Brandts.
Het gastland kreeg overigens in aanloop naar de finale in '78 nog opmerkelijke steun van scheidsrechters en de organisatie. Zo werd de groepswedstrijd tegen Peru verplaatst zodat de Argentijnen precies wisten met hoeveel ze moesten winnen om de eindstrijd te bereiken. Het werd uiteindelijk 6-0, ruim voldoende om door te stomen naar de eindstrijd tegen Oranje.
En ook de aanstelling van Sergio Gonella als scheidsrechter voor de finale deed de wenkbrauwen fronsen omdat de Italiaan wel heel vriendschappelijke banden met de Argentijnen zou hebben.
Toch zijn zowel Brandts en Haan enerzijds als Luque en Passarella anderzijds het er al die jaren later over eens dat de finale niet is beslist door de arbitrage of de politiek. "Jullie hadden kunnen winnen", mijmert Passarella. Inderdaad. Had die paal maar nooit op die plek gestaan.....
