'Wij Jordaniërs voelen ons continu genegeerd'
De geplande verhoging van de inkomstenbelasting en de zoveelste prijsstijging waren voor duizenden inwoners van Jordanië de druppel. Tot diep in nacht gingen ze in hoofdstad Amman en andere steden de straat op. Voor de derde dag op een rij eisten ze het aftreden van premier Hani Mulki.
"Deze wet verwoest de levensstandaard van burgers", zegt demonstrant Mohammad Himmo beheerst tegen persbureau AP. Hij verwijst naar het wetsvoorstel om de inkomstenbelasting voor iedereen met een jaarinkomen vanaf 9660 euro met 5 procent te verhogen. Voor bedrijven kan de belastingverhoging oplopen tot 40 procent.
Eerder dit jaar was de prijs van een brood al verdubbeld. De vrouwelijke actievoerder Sahar al-Arori vat de oplopende onvrede als volgt samen: "Het feit is dat we ons continu genegeerd voelen. De wil van het volk bereikt de besluitvormers niet."
Gisteren was de derde opeenvolgende dag van protesten. Zulke aanhoudende demonstraties zijn voor Jordanië zeldzaam. Maar de druk op de ketel is hoog door financiële problemen, de ingestorte toeristenindustrie en de ruim 1,4 miljoen vluchtelingen uit Syrië.
"Die vluchtelingenstroom drukt heel zwaar op het land", zegt Oscar Bergamin. Hij heeft als journalist twintig jaar gewoond en gewerkt in het Midden-Oosten. Toen hij destijds in Jordanië was, vlak na de Irak-oorlog van 2003, "wemelde het er van de Irakezen". "En nu wemelt het er van de Syriërs. En vluchtelingen mogen officieel niet werken, dus iedereen zit daar maar."
De economie is sterk afhankelijk van het buitenland. Water is schaars en Jordanië heeft in tegenstelling tot buurlanden amper oliereserves. Toerisme is een belangrijke bron van inkomsten, maar het aantal bezoekers is sinds de Syrische burgeroorlog vrijwel gehalveerd.
Het is in feite een poppetjeswisseling, want de koning bepaalt wie de nieuwe premier wordt.
De staatsschuld is inmiddels bijna even hoog als het nationaal inkomen. Daarom heeft het Internationaal Monetair Fonds (IMF) aangedrongen op drastische belastinghervormingen. De voorgestelde belastingwet is volgens de regering van premier Mulki de oplossing. Tot woede van de vakbonden en demonstranten.
"Hun protesten moeten we heel serieus nemen", zegt Bergamin. "De demonstranten scandeerden nog wel peaceful, peaceful, maar als er nu geen maatregelen komen, kan het uitlopen op een complete chaos."
De deskundige van denktank Het Grote Midden Oosten Platform denkt overigens dat koning Abdullah het niet zo ver zal laten komen. De vorst zal volgens Bergamin waarschijnlijk een nieuwe premier benoemen. "Dat is in het verleden wel vaker gebeurd. Het is in feite een poppetjeswisseling, want de koning bepaalt wie het wordt."
Abdullah heeft vrijdag al een verdere prijsstijging tegengehouden. Vandaag zei hij dat het "oneerlijk is dat alleen de burger de last van financiële hervormingen moet dragen", meldt The Jordan Times.
Arabische Lente?
Het is nog veel te vroeg voor een vergelijking met de Arabische Lente, benadrukt Bergamin. Tijdens de massale protesten in de Arabische wereld in 2010 en 2011 bleef het in Jordanië betrekkelijk rustig.
Het is nu vooral de vraag hoe het koninklijk huis reageert op de onvrede van de burgers. "We voelen dat we onze stem moeten verheffen zodat ze (de machthebbers, red.) ons kunnen horen", zegt demonstrant Sahar al-Arori.
