De gierzwaluw komt normaal rond Koningsdag Nederland binnen, maar was dit jaar ietsje later.
NOS NieuwsAangepast

Een knooppunt voor vogels; honderden miljoenen passeren ons land

De vogel op de foto hierboven is de Apus apus. Of in het Nederlands: de gierzwaluw. De oplettende natuurliefhebber heeft misschien al gezien dat hij sinds begin deze maand weer is neergestreken in Nederland. Gierzwaluwen komen jaarlijks met duizenden tegelijk de landsgrenzen over en het is niet de enige vogelsoort die ons land in groten getale aandoet.

Nederland is een belangrijk knooppunt voor vogels. "Bijna alle trekvogels stoppen in Nederland of trekken er overheen", zegt Ruud Foppen, hoogleraar geïntegreerde natuurbeschermingsbiologie. Nu de lente volop is losgebarsten is het dus topdrukte in de lucht en op het land. Het is dan ook niet toevallig dat het zaterdag internationale trekvogeldag is.

Honderden miljoenen vogels

Dankzij nieuwe waarnemingstechnieken krijgen we steeds beter in beeld welke aantallen vogels hier eigenlijk overtrekken. Dat komt onder andere door betere radarbeelden. "We weten veel meer dan vroeger. Volgens de huidige schattingen gaat het om honderden miljoenen vogels per jaar", zegt Foppen.

Dat trekvogels Nederland verkiezen boven andere landen komt deels door de gunstige ligging. Op de vliegroutes tussen West-Afrika of mediterrane landen aan de ene kant en Siberië of Scandinavië aan de andere kant neemt Nederland een centrale plek in.

De Waddenzee is een van de belangrijkste vogelverzamelpunten ter wereld.

Ruud Foppen

Ook voedsel speelt een grote rol. "Nederland is eigenlijk één grote delta. Het is zo voedselrijk dat vogels hier komen bijtanken voordat ze verder vliegen", zegt Foppen. Met name in het Waddengebied scharrelen ze graag hun kostje bij elkaar. "De Waddenzee is een van de belangrijkste vogelverzamelpunten ter wereld."

Vogelsoorten die in mei graag een bezoek brengen aan Nederland zijn onder meer de fitis en de Noordse stern. Die laatste soort zie je met name langs de kust. In totaal is zo'n driekwart van de vogels in ons land een trekvogel of te bestempelen als trekvogel. Naast bijtanken of overvliegen, komen ze ook om te broeden.

  • Flickr Budgora /CC BY-NC-ND 2.0
    De noordse stern blijft het liefst in de buurt van de kust
  • Flickr Natural England - Allan Drewitt /CC BY-NC-ND 2.0
    Als broedvogel wordt de veldleeuwerik steeds zeldzamer in Nederland, maar tijdens de trek (voorjaar, maar vooral najaar) kom je ze nog vaak tegen

Maar wie door de stad loopt of langs een weiland fietst, heeft misschien niet het idee dat er zoveel exemplaren te vinden zijn. En dat is niet zo vreemd. Volgens Foppen laat 90 procent van de vogels zich nauwelijks zien. "Ze vliegen alleen 's nachts en houden zich overdag ergens schuil of trekken kilometers hoog voorbij."

Aankomende zaterdag is het dus internationale trekvogeldag. Natuurorganisaties overal ter wereld vragen dan aandacht voor de dieren. Uit tellingen blijkt dat trekvogels het de laatste jaren zwaar hebben. "Dat komt door de mens, maar ook door natuurlijke omstandigheden", vertelt Foppen. De vogels overbruggen zoveel duizenden kilometers dat timing cruciaal is voor ze. "Ze moeten altijd op de juiste plek zijn op het juiste moment. Zelfs subtiele wijzigingen, door klimaatverandering bijvoorbeeld, bepalen al of een vogel zijn reis overleeft of niet."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl