De Amerikaanse president Donald Trump trekt de Verenigde Staten terug uit het nucleaire akkoord met Iran. "Het is niet onmogelijk dat een breuk tussen Europa en de VS nu het eindstation is."
Dat zegt David Criekemans, hoofddocent internationale betrekkingen en diplomatie aan de Universiteit van Antwerpen. "Veel hangt af van wat Trump gaat doen. Of beter: of hij sancties gaat invoeren tegen landen (in Europa) die met Iran handel blijven drijven."
Trump geeft bedrijven en overheden een aantal maanden de tijd om hun activiteiten in Iran en handelsrelaties met Iran af te ronden. Zo worden de handel in staal, aluminium en kolen pas na 90 dagen weer verboden. Ook de financiële handel valt pas na 90 dagen weer onder de sancties. De handel in olie en olieproducten moet over 180 dagen worden gestaakt.
Ik kan er maar één rode lijn in ontdekken: anti-Obama.
Als de VS landen boetes zal opleggen, zakt de Iran-deal volgens Criekemans helemaal in elkaar. Maar er is ook een tussen-scenario denkbaar. "Tijdelijk handelen is dan nog mogelijk, via zogeheten waivers." Dan is handel onder bepaalde ontheffingen toch mogelijk.
Daarom staat er voor Europa nu veel op het spel. "Frankrijk heeft grote economische belangen: Renault heeft voor 700 miljoen euro aan orders uitstaan, 800.000 auto's. Total heeft voor 4,8 miljard aan orders uitstaan. Airbus is er ook nog", zegt de hoofddocent. "En hetzelfde geldt voor Duitsland, al is het met minder hoge bedragen."
Iran is een land met ongeveer 80 miljoen mensen, waarvan veel jongeren. Een niet onaanzienlijk deels is westers gezind. "Dat is voor het Europese bedrijfsleven zeer aantrekkelijk", zegt Criekemans, die het voornemen van Trump moeilijk kan begrijpen.
"Ik kan er maar één rode lijn in ontdekken: anti-Obama. Alles wat Obama heeft bewerkstelligd, moet onderuit worden gehaald."
Als Trump de deal inderdaad onderuit haalt, maakt hij zich wel kwetsbaar, vindt Criekemans, die alvast even op de zaken vooruitloopt. "Kan dat wat hij nu doet met Noord-Korea door een opvolger van hem in Washington ook onderuit wordt gehaald? Wat doet een volgende president met het verdrag met Noord-Korea?"
De Iraanse president Hassan Rohani heeft dit weekend gezegd dat zijn land plannen heeft klaarliggen voor het geval de VS zich terugtrekken uit de deal. Amerika zou daarmee een historische vergissing begaan, aldus Rohani in een tv-toespraak.
