NOS NieuwsAangepast

Einstein en Faulkner moesten ook een jaartje wachten op Nobelprijs

Van uitstel hoeft geen afstel te komen bij de Nobelprijs voor de Literatuur. In het verleden besloot Zweedse Academie zeven keer eerder de uitreiking een jaartje over te slaan.

Het statuut van de Nobelprijs staat toe dat de prijs een jaar op de plank blijft liggen. Vaak gebeurt dat als er geen kandidaten waren die voldeden aan de regels voor de prijs. Dat nu een seksschandaal tot vertraging leidt, is uitzonderlijk.

Onder de winnaars die even moesten wachten op hun Nobelprijs voor Literatuur waren niet de minsten: de Ier George Bernard Shaw (1925), de Amerikaanse toneelschrijver Eugene O'Neill (1936) en zijn landgenoot William Faulkner (1949) vielen allemaal pas in tweede instantie in de prijzen.

Ook andere uitreikingen werden wel eens uitgesteld: Albert Einstein kon zijn natuurkundeprijs alsnog ophalen in 1922, arts Albert Schweitzer zijn vredesprijs pas in 1953.

De uitgestelde prijs voor de Duitse pacifist Carl von Ossietzky leidde in 1936 tot een conflict tussen het Nobelcomité en nazi-Duitsland. Hitler was furieus dat een opgesloten dissident de prijs toegekend kreeg en verbood Duitsers voortaan de prijs in ontvangst te nemen. Drie Duitse wetenschappers konden hun prijs pas na de Tweede Wereldoorlog ophalen: Gerhard Domagk, Adolf Butenandt en Richard Kuhn (die zelf ook een uitgestelde prijs kreeg in 1939).

Wereldoorlogen

Sinds de eerste uitreiking in 1901 zijn er 585 Nobelprijzen uitgereikt aan 923 laureaten. In totaal werd 49 keer besloten niemand te eren. Voor Natuurkunde gebeurde dat het minst (slechts zes keer), voor Vrede werd er negentien keer niemand gevonden. De economieprijs werd sinds hij in 1969 werd ingesteld altijd uitgereikt.

Jaren zonder Nobelprijs

Natuurkunde 1916, 1931, 1934, 1940, 1941, 1942
Scheikunde 1916, 1917, 1919, 1924, 1933, 1940, 1941, 1942
Medicijnen 1915, 1916, 1917, 1918, 1921, 1925, 1940, 1941, 1942
Literatuur 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942, 1943
Vrede 1914, 1915, 1916, 1918, 1923, 1924, 1928, 1932, 1939, 1940, 1941, 1942, 1943, 1948, 1955, 1956, 1966, 1967, 1972
Economie -

Vooral wereldoorlogen speelden het Nobelcomité parten. In de Eerste Wereldoorlog werden 12 van de 25 beschikbare prijzen niet uitgereikt; de vredesprijs werd tussen 1914 en 1918 alleen in 1917 uitgereikt aan het Rode Kruis. De eerste drie jaren van de Tweede Wereldoorlog werden alle prijzen opgeschort; in totaal werden 18 van de 35 prijzen overgeslagen. Het Rode Kruis kreeg de prijs met terugwerkende kracht voor 1944.

De laatste keer dat er een Nobelprijs werd overgeslagen, was in 1972, toen er geen laureaat voor de vredesprijs werd gevonden. Voor de literatuurprijs is dat sinds 1943 niet meer voorgekomen.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl