Zeeuwse dorpen verdronken, maar gingen soms ook aan de wandel

Onder het Zeeuwse slijk liggen veel meer resten van verdronken dorpen dan tot nu toe gedacht. Op een kaart uit 2001 stond dat 117 stadjes waren weggevaagd door het water, maar het zijn er minstens 205.

Dat blijkt uit onderzoek van archeoloog Nathalie de Visser. "Ik hanteer een andere definitie. In het oude onderzoek werd alleen een dorp met een kerk meegeteld, maar Zeeland telde in de Middeleeuwen ook veel gehuchten zonder."

Maar ze kwam er ook veel op het spoor door nieuwe technieken: De Visser koppelt hoogtemodellen, grondradar en luchtfoto's met informatie uit (gedigitaliseerde) archieven.

Zo ontdekte ze gehuchten uit de 10e eeuw, een enkeling zelfs nog wel ouder. De Sint-Felixvloed op 5 november 1530 - quade saterdach - verwoestte een groot aantal dorpen en eiste veel mensenlevens.

Maar in andere gevallen is er sprake van een "wandelend" dorp. De Visser: "Plaatsjes in de polder lagen binnendijks, op veengronden. Als bewoners daar natte voeten kregen, braken ze de huizen af en bouwden die verderop weer op."

Zo zijn er van het Zeeuws-Vlaamse Koudekerke in de loop der tijd drie varianten geweest. De bewoners van het dorp Saeftinghe (van het Verdronken Land van Saeftinghe) gingen voor het water op de loop en herbouwden hun huizen óp de dijk.

Vanwege de recycling van stenen vindt de archeoloog weinig resten in de bodem. "De stenen van de verdronken stad Reimerswaal zijn gebruikt voor huizen in Bergen op Zoom, die zien we daar dan terug."

De Visser begon haar onderzoek omdat de provincie een geschikte locatie zoekt voor een "verdwenen-dorp-experience." Ze wilde met haar bureau Edufact eerst in kaart brengen hoeveel er überhaupt waren.

Het aantal heeft haar verrast. Ze weet dat er veel geschiedenis in de Zeeuwse bodem ligt, maar vooralsnog kan ze nog geen schop de grond in steken. "Dat mag alleen als er gebouwd gaat worden. En er zijn in Zeeland nu eenmaal weinig nieuwbouwprojecten."