Milo Djukanovic was sinds 1991 bijna onafgebroken aan de macht
NOS NieuwsAangepast

Montenegro's 'eeuwige heerser' moet land uit Russische handen houden

Milo Djukanovic heeft nog nooit een verkiezing verloren. De Montenegrijnse notoire 'langregeerder' staat ook bij de presidentsverkiezingen van vandaag weer een overwinning te wachten. Hij wordt gezien als de man die Montenegro op de Europese koers moet houden en uit de Russische invloedssfeer moet trekken. Maar een pro-Russische oppositie hijgt in zijn nek.

Veel Montenegrijnen weten niet beter dan dat Djukanovic de leider van hun land is. Op twee korte onderbrekingen na was hij over een periode van 27 jaar zes termijnen premier en één termijn president van het kleine bergland Montenegro. Zelfs toen hij even van het politieke toneel verdween, bleef hij achter de schermen de koers van het land bepalen als leider van de regerende partij.

27-jarige premier

Djukanovic was net 27 jaar oud toen hij in 1991 voor het eerst aan het hoofd van het Montenegrijnse parlement kwam te staan. Hij was de jongste leider van een deelrepubliek in voormalig Joegoslavië, dat toen op het punt stond uiteen te vallen middels een bloedige oorlog.

Hij loodste Montenegro relatief ongeschonden door de oorlog heen. Hij was er toen Montenegro in 2006 onafhankelijk werd van Servië, en toen Montenegro vorig jaar lid werd van de NAVO was 'Milo' er nog steeds.

  • AFP
    Met de Britse premier Blair tijdens de Kosovo-oorlog in 1999
  • AFP
    Als premier riep Djukanovic in 2006 de onafhankelijkheid uit
  • EPA
    Toenmalig minister van Buitenlandse Zaken van de VS Kerry feliciteert Djukanovic in 2016 met het aanstaande NAVO-lidmaatschap

Het imago van Djukanovic is allesbehalve smetteloos. Al decennia wordt hij in verband gebracht met georganiseerde misdaadgroepen. Hij werd door Italiaanse aanklagers verdacht van betrokkenheid bij grootschalige sigarettensmokkel in de jaren 90.

In Montenegro wordt hij beschuldigd van het inperken van mediavrijheid, en ervan beticht achter aanslagen op onafhankelijke journalisten te zitten. Organisaties die kritisch zijn op de regering bestempelen Djukanovic als een corrupte en autoritaire leider die geen tegenspraak duldt.

Moordaanslag

De politicus, inmiddels 56 jaar, neemt het bij de verkiezingen van vandaag op tegen Mladen Bojanic, een door de meeste oppositiepartijen gesteunde onafhankelijke kandidaat. In tegenstelling tot Djukanovic' pro-westerse politiek, volgt Bojanic een pro-Russische- en anti-NAVO-lijn.

De grootste oppositiepartij die achter Bojanic staat, is de partij Democratisch Front (DF). Die partij demonstreerde veelvuldig tegen Montenegro's toetreding tot de NAVO waarbij met Russische vlaggen werd gezwaaid. Twee DF-partijleiders staan voor de rechter voor mogelijke betrokkenheid bij een vermoedelijke couppoging en het beramen van een moordaanslag op Djukanovic tijdens de parlementsverkiezingen in 2016.

Op de dag van de verkiezingen in oktober 2016 maakte de Montengrijnse politie bekend dat een moordaanslag op -toen premier- Djukanovic was verijdeld. Er zou een coup zijn beraamd, met medewerking van de Russische veiligheidsdiensten, met als doel Montenegro af te houden van het aanstaande NAVO-lidmaatschap. Hoewel bewijs voor Russische betrokkenheid nihil is, wordt de couppoging beschouwd als een poging van de Russen om Montenegro binnen de Russische invloedssfeer te houden.

Relatie met Rusland

De relatie tussen Rusland en Montenegro is diepgeworteld, en stamt al uit de tijd van Peter de Grote. Een reeks Montenegrijnse prinsessen trouwden in de Russische tsarenfamilie Romanov.

Het kustplaatsje Budva

Nu klinkt het Russisch vooral in de zomer op de stranden aan de Adriatische kust. Een kwart van alle toeristen in Montenegro komt uit Rusland. Badplaats Budva wordt in de volksmond 'Moskou aan zee' genoemd. Russische investeerders bouwen al jaren appartementencomplexen aan de kostbare kust. En ook een grote aluminiumfabriek in de hoofdstad Podgorica is in handen van een Russische oligarch.

Volk verdeeld over NAVO-lidmaatschap

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov noemde NAVO-toetreding van Balkanlanden in 2014 "een grote fout" en een "provocatie". In juni 2017 trad Montenegro desondanks officieel toe tot de NAVO. Het land deed mee aan de EU-sancties op Rusland vanwege de oorlog in Oekraïne, en na de Skripal-vergiftiging besloot Montenegro in navolging van andere Europese landen een Russische diplomaat het land uit te zetten.

Uit een peiling van eind vorig jaar blijkt dat ruim de helft van de Montenegrijnen niet blij is met het NAVO-lidmaatschap. De reden voor velen is de herinnering aan de NAVO-bombardementen in 1999 op het Joegoslavië van Slobodan Milosevic, waar Montenegro toen nog deel van uitmaakte.

Toch gaat de pro-NAVO'er Djukanovic in de laatste peilingen flink aan kop. De voorspellingen zijn zo gunstig dat hij wel eens meer dan 50 procent van de stemmen kan halen, waardoor een tweede ronde niet nodig is. Dat is te verklaren door de grote steun onder de bevolking voor EU-toetreding.

Ruim 80 procent van de Montenegrijnen geeft aan vóór EU-toetreding te gaan stemmen, mocht er een referendum over komen. Montenegro en Servië zijn de twee landen die zich volgens het laatste rapport van de Europese Commissie mogelijk binnen acht jaar bij de EU kunnen aansluiten.

De tijd is aangebroken om af te maken waar we twintig jaar geleden aan zijn begonnen.

Milo Djukanovic over EU-toetreding

"Vandaag staat Montenegro in de deuropening van Europa," sprak Djukanovic zijn supporters deze week toe tijdens een verkiezingsbijeenkomst. "De tijd is aangebroken om af te maken waar we twintig jaar geleden aan zijn begonnen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl