Eerste bewoners terug in verwoeste 'Aleppo van de Filipijnen'

Bijna een jaar nadat de straatoorlog uitbrak, zijn de eerste bewoners van de Filipijnse stad Marawi terug. Ze doorzoeken het puin van hun kapotgeschoten huizen. Op zoek naar persoonlijke bezittingen die ze halsoverkop achterlieten op de vlucht voor IS.

Ruim vijf maanden vocht het Filipijnse leger tegen pro-IS-rebellen. Honderden gewapende terroristen hielden de stad bezet. Bij de huis-tot-huisgevechten kwamen bijna 1200 mensen om het leven.

Woede

"Ik huilde van woede", zegt de 44-jarige Samsida Mangcol tegen persbureau AFP. Ze beschrijft hoe het voelde toen ze vandaag voor het eerst zag wat er nog over is van haar bruidswinkel. Op een van de muren staat de tekst "ik hou van ISIS", gespoten met graffiti.

"Voorheen verhuurde ik kleding, maar nu ben ik een bedelaar geworden", zegt Mangcol. "Afhankelijk van mijn familie en bekenden voor voedsel en kleding."

Op Eerste Paasdag keerden zo'n 7000 bewoners terug naar ground zero, het gebied waar de verwoesting het grootst is. De ravage valt volgens legerofficieren te vergelijken met die in het Syrische Aleppo en het Iraakse Mosul. Voor de bezetting woonden in de stad zo'n 200.000 mensen.

In oktober eiste president Duterte al de overwinning op. Toch bleef de situatie volgens de Filipijnse overheid nog tot afgelopen maand te onveilig om mensen terug te laten keren. In maart waren er protestmarsen van bewoners die eisten dat ze weer naar huis mochten. Ze willen nu zo snel mogelijk beginnen met de wederopbouw.

53 luchtbommen

In ground zero liggen nog minstens 53 ongeëxplodeerde bommen, zegt legercommandant Romeo Brawner. Deze explosieven zijn gedropt tijdens luchtaanvallen op de rebellen. Sommige wegen 226 kilo. Ook de rebellen hebben vermoedelijk al dan niet geïmproviseerde explosieven achtergelaten. Pas op zijn vroegst in juni zijn alle bommen geruimd, schat Brawner.

De strijd tussen het leger en pro-IS-rebellen is ondertussen nog steeds gaande op het eiland. Bij schermutselingen kwamen twee weken geleden 44 rebellen om het leven in het zuiden van Mindanao.