VUmc nog steeds in de ban van volledig resistente bacterie
De uitbraak van de bacterie Acinetobacter baumannii bezorgt het VUmc in Amsterdam nog steeds veel hoofdbrekens. Het gaat om een bacterie die ongevoelig is voor alle gangbare antibiotica. In totaal zijn in het VUmc vijf mensen besmet geraakt, nadat de eerste patiënt met de bacterie naar het ziekenhuis kwam.
Nog geen van de patiënten heeft een infectie gekregen door de totaal resistente bacterie. Zou dat wel gebeuren, dan rest de behandelaars niets anders dan te experimenteren met combinaties van verschillende antibiotica, in de hoop dat zo'n mix van middelen de infectie eronder krijgt.
Niet gerust
Rosa van Mansfeld, het hoofd infectiepreventie van het ziekenhuis, is er nog niet gerust op dat de verspreiding van de bacterie echt tot staan is gebracht. Daarom gelden er nog steeds strenge maatregelen in het ziekenhuis. De opnamestop op de intensivecare- en mediumcare-afdelingen is intussen wel opgeheven.
De patiënt die uit een ander Nederlands ziekenhuis met de totaal resistente bacterie naar het VUmc kwam, is afkomstig uit een Afrikaans land. Bij de opname wist het academisch ziekenhuis dat hij of zij een heel resistente bacterie bij zich droeg. De patiënt wordt geïsoleerd verpleegd en ook de andere voorgeschreven maatregelen zijn genomen. Inmiddels verblijft de patiënt in een andere zorginstelling.
Hulp uit buitenland
In het Amsterdamse ziekenhuis werd vastgesteld dat de bacterie niet meer reageert op antibiotica. Alleen op het middel tigecycline reageert de bacterie in het laboratorium nog enigszins, al hangt dat af van de gehanteerde normen. Maar dat biedt geen garantie dat ook patiënten met een infectie in sommige gevallen een beetje baat zouden hebben bij dat middel.
"We hebben vervolgens contact gelegd met internationale collega's in onder meer Japan, de VS en Griekenland", vertelt Van Mansfeld. "We vragen hoe zij het aangepakt hebben, om te kijken wat je nog kunt in geval van een infectie door zo'n panresistente bacterie. We gebruiken hun kennis en de beschikbare wetenschappelijke literatuur."
Griekse collega's vertelden Van Mansfeld dat op de ic's in Griekenland veel patiënten dezelfde soort bacterie bij zich dragen als de patiënten in het VUmc.
De Acinetobacter baumannii is een heel gewone huidbacterie die lang in leven kan blijven in zowel een natte als een droge omgeving. Dat maakt het ondanks alle strenge maatregelen heel erg moeilijk om verspreiding te voorkomen.
Screenen
De afdelingen waar de vijf patiënten met de totaal resistente bacterie in strikte isolatie liggen, worden een maand lang wekelijks gescreend op de aanwezigheid van de Acinetobacter. Op de intensive care gebeurt dat altijd al.
"Als je iets vindt, dan kan dat komen door onvoldoende grondige schoonmaak of bijvoorbeeld doordat iemand een keer vergeet handen te desinfecteren", zegt Van Mansfeld. "Als je niks vindt, heb je misschien net op de verkeerde plek een monster genomen om te kweken. Dan zegt het dus eigenlijk niets."
De eerste drie patiënten die besmet raakten waren allemaal op dezelfde operatiekamer geweest als de oorspronkelijke patiënt. Maar voor de laatste besmette mensen geldt dat niet. "We hebben heel veel werk gemaakt van het grondig schoonmaken van alles. Dat heeft voor veel extra werk gezorgd. Maar eigenlijk weten we niet zo goed hoe de bacterie zich heeft verspreid."
Detective
"We zijn op een bepaalde manier detectives. Het andere werk blijft liggen, maar het zorgt wel voor intensieve samenwerking tussen alle betrokkenen. En zo'n bijzondere uitbraak is natuurlijk uit professioneel oogpunt ook interessant."
De uitbraak kost het VUmc ook veel geld. Behalve de extra kosten voor de bestrijding ervan, gaan ook inkomsten verloren als gevolg van de tijdelijke opnamestop op de intensive care en de medium care. "Maar iedereen hier in huis ziet ook weer eens hoe belangrijk goede infectiepreventie en microbiologie zijn."
