Laatste dag voor Zimbabwanen om 'gestolen geld' terug te geven

Emmerson Mnangagwa, de nieuwe president van Zimbabwe, hoopt dat de staatskas morgen een stuk meer gevuld zal zijn. Een ultimatum om "gestolen" geld legaal terug het land in te brengen, verloopt namelijk vandaag. De kersverse president hoopt met de regeling de miljarden dollars die het land in de jaren onder Robert Mugabe zijn uitgevloeid, terug in de Zimbabwaanse economie te krijgen.

In het NOS-radioprogramma Met het Oog op Morgen noemt correspondent Bram Vermeulen de regeling een wanhoopspoging: "Mnangagwa kan het wel netjes vragen, maar mensen moeten eerst vertrouwen hebben in het 'nieuwe' Zimbabwe."

Monopoliegeld

Het is inmiddels drie maanden nadat de destijds 93-jarige Mugabe werd afgezet als president van het Afrikaanse land. Zijn bewind bracht het land economisch in een diepe recessie, met torenhoge werkloosheid en voedseltekorten tot gevolg. De eigen munt, de Zimbabwaanse dollar, werd door mega-inflatie zo weinig waard dat die in de ban werd gedaan en ingeruild voor de Amerikaanse dollar.

Het land werkt inmiddels met zogenoemde bond notes, die in Zimbabwe net zoveel waard zijn als de dollar, maar buiten de grenzen van het land waardeloos zijn. "Het is een soort monopoliegeld", volgens Vermeulen. "Je kan dus wel je Amerikaanse dollars in bond notes omruilen, maar vervolgens niet meer terug."

Het is daarom vrij normaal voor Zimbabwanen, als ze al geld hebben, om een buitenlandse rekening te hebben. "Het grootste geld van Zimbabwe zit daardoor niet in Zimbabwe." Zo wordt geschat dat er zo'n 15 miljard dollar van de lucratieve diamantwinning naar het buitenland is 'verdwenen'.

Nieuwe energie

Mnangagwa is sinds zijn aantreden drie maanden geleden druk bezig om de wereld te overtuigen dat het land onder zijn bewind veranderd is. Zo verscheen hij op het World Economic Forum in Davos om buitenlandse investeerders te overtuigen naar Zimbabwe te komen. Daarnaast werd er gebroken met de gewelddadige landhervormingen, waarbij lokale witte boeren van hun land werden verjaagd.

De nieuwe president richt zijn pijlen vooral op het kamp van Grace Mugabe, de vrouw van de ex-president. "Zij is symbool geworden voor alles wat er verkeerd is gegaan in het land", vertelt Vermeulen. "Maar iedereen weet dat die diamantvelden onder controle stonden van het leger, die juist de macht hebben overgenomen. Mnangagwa zou dus bij zijn eigen vrienden moeten aankloppen voor het weggesluisde geld."

In de zomer mogen de Zimbabwanen naar de stembus en zal blijken of Mnangagwa zijn macht zal consolideren. De oppositie is in ieder geval ernstig verzwakt na het overlijden van hun leider Morgan Tsvangirai. Daarop volgde een interne machtsstrijd, die al voor de begrafenis van de leider in een ruzie ontaardde,

Politiestaat

Vermeulen merkt wel dat het land nieuwe energie heeft gekregen. "De grootste verandering is dat de roadblocks van de politie weg zijn. Daarmee troggelden agenten geld af van voorbijgangers, als een soort alternatief belastingsysteem. Daarnaast kan je als buitenlandse journalist nu op straat filmen zonder gearresteerd te worden. De politiestaat is weg."

Maar of Zimbabwe door Mnangagwa echt zal veranderen? "Voor veel Zimbabwanen geldt: eerst zien, dan geloven."