NOS NieuwsAangepast

Op de jetski vluchten uit Marokko naar Europa: 'Ik dwing niemand'

  • Willemijn de Koning

    correspondent Marokko

  • Rop Zoutberg

    Correspondent Spanje

  • Willemijn de Koning

    correspondent Marokko

  • Rop Zoutberg

    Correspondent Spanje

Zo steken Marokkanen met bootjes over naar Spanje

Mohammed - niet zijn echte naam - probeerde eind vorig jaar de oversteek naar Spanje te maken. Hij is afkomstig uit de Rif, het gebied in het Noorden van Marokko waar sinds oktober 2016 geprotesteerd wordt voor verbetering van de regio.

Ook Mohammed kwam in de problemen met de lokale overheid. "Ik begon een restaurant, maar de overheid vernielde dat deels om me weg te pesten. Na de demonstraties bleven klanten bijna geheel weg."

Na aankomst in Spanje wilde hij door naar Nederland of België, waar hij vrienden heeft. Daar zou hij proberen aan legale papieren te komen. Hij betaalde een mensensmokkelaar 800 euro voor de reis naar Spanje. "Met een groep van 35 mensen zouden we vanaf het strand van Al Hoceima vertrekken", vertelt hij. "Maar toen we 's nachts naar onze boot in de zee liepen, kwam er politie en moesten we vluchten."

Economische malaise

Het verhaal van Mohammed is het verhaal van veel Riffijnen. Voor het eerst in jaren nam het aantal migranten vanuit Afrika richting Spanje in 2017 weer toe. Veruit de grootste groep van die migranten waren Marokkanen, blijkt uit cijfers van de UNHCR.

"Het is de eerste keer dat Marokkanen voorop gaan", zegt Bettina Gambert van UNHCR Marokko. "Het waren altijd Afrikanen uit vooral Guinee, Ivoorkust of Gambia die via Spanje naar Europa reisden. Maar nu komen de meeste migranten uit het Rifgebied."

Er zijn mensensmokkelaars in de regio die de oversteken organiseren. "Ik help ze", zegt een van hen, die anoniem wil blijven. Vorig jaar heeft hij zo'n 160 mensen naar de overkant geholpen. "Ik doe niets verkeerd", vindt hij. "Zij bellen mij, ik dwing ze niet."

De smokkelaars worden steeds inventiever. Sinds eind vorig jaar gebruiken de Marokkanen naast boten ook jetski's om de oversteek te maken. "Dan huur je die voor een uur en ga je naar een vriend die verderop klaarstaat met benzine", legt Mohammed uit. "Zo kun je naar Spanje."

De oversteek is niet zonder gevaar. Volgens het IOM kwamen er in 2017 minstens vier Marokkanen om tijdens hun reis naar Spanje. Van 180 andere overleden migranten op die route is geen nationaliteit bekend.

Routes die migranten gebruiken om over zee naar Spanje te gaan

Ook de AMDH, de grootste mensenrechtenorganisatie van Marokko, ziet hoe steeds meer Marokkanen vanuit de Rif naar Europa willen. "Naast de al slechte situatie met werkloosheid en slechte zorg, zijn er nu ook politieke redenen", vertelt een woordvoerder.

Volgens hem vluchten veel mensen voor de politie. Die heeft sinds het uitbreken van de protesten meer dan duizend demonstranten opgepakt, van wie honderden nog vastzitten. "De politie stuurt vaak eerst een brief dat ze langs moeten komen, zodat ze weten dat ze gezocht worden", weet Amine.

Mohammed herkent zich in dat beeld. "Toen de protestbeweging begon was er hoop", zegt hij. "Maar toen de overheid mensen oppakte vervloog die en wilde iedereen weg." Volgens hem is de situatie in de Rif na de protesten verergerd. "Niemand wil meer investeren in Al Hoceima."

'Bewust laten vluchten'

Volgens mensenrechtenorgansiatie AMDH laat Marokko de Riffijnen bewust door de strenge beveiliging van de kusten glippen. "Marokko kijkt de andere kant op, want ze weten dat als ze hier blijven, ze blijven demonstreren", zegt de woordvoerder. "Bovendien zullen deze mensen waarschijnlijk gaan werken in Europa en dan geld naar hun familie in de Rif sturen. Zo wordt immigratie een verdienmodel."

Maar dat gelooft niet iedereen. "Europa zou juist veel meer voor Marokko moeten doen", vindt Miguel Ángel Moratinos. De Spaans oud-minister van buitenlandse zaken woonde als jonge diplomaat in Marokko. Hij is goed ingevoerd als het gaat om de relatie van Europese landen met Afrika.

"Amper dertig jaar geleden was Marokko het land waarvandaan veel gastarbeiders vertrokken", zegt Ángel Moratinos. "Nu is het een tussenstop voor grote groepen Afrikaanse migranten, die de sprong naar Europa willen maken."

Volgens de oud-minister leggen al die migranten een enorme druk op het land. "Dat is niet alleen een Marokkaans of Spaans probleem, maar ook een Europese kwestie. Daar moeten we Marokko mee helpen."

"Je lost de situatie niet op door Marokko een dictatuur te noemen', zegt hij. 'Ik geloof daar in ieder geval niet in."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl