NOS NieuwsAangepast

Nederlandse wetenschappers ontrafelen dna-mysterie

Cees Dekker, hoogleraar moleculaire biofysica aan de TU Delft, is in zijn nopjes. Hij heeft samen met een team van Nederlandse en buitenlandse wetenschappers een biologisch raadsel opgelost: hoe onze genen verpakt worden in onze cellen.

In elk van de duizenden miljarden cellen in het menselijk lichaam zit twee meter aan dna. Het was al bekend dat het zogenoemde condensin-eiwit het dna verpakt tot minuscule pakketjes. Nu is eindelijk duidelijk hoe het eiwit dat doet: door de dna-sliert in lusjes aan elkaar te haken en zo bij elkaar te houden. "We hebben het met onze eigen ogen gezien", zegt Dekker enthousiast.

Er bestonden twee theorieën over hoe de genen verpakt worden, in deze video legt Cees Dekker uit hoe het werkt.

Cees Dekker legt de ontdekking uit

Tientallen jaren worstelde de wetenschap ermee hoe het kopiëren van het dna precies werkt. Dekker heeft met zijn teamleden het proces geïsoleerd in een lab en gefilmd. De data zijn daardoor volgens Dekker "kristalhelder". De bevindingen van het team staan vandaag in het gerenommeerde tijdschrift Science. Ook heeft het team een speciale website met meer uitleg over het project.

De uiteindelijke dna-pakketjes vormen de chromosomen in elke celkern, waarin onze genetische eigenschappen zijn vastgelegd. Een fout bij het dna-inpakproces in de embryofase kan na de geboorte leiden tot het Cornelia de Lange syndroom (CdlS). Kinderen met CdlS hebben bijna altijd een verstandelijke beperking.

De wetenschappelijke doorbraak kan mogelijk helpen in de strijd tegen dit soort aangeboren aandoeningen. "Nu het nieuwe puzzelstukje op zijn plek ligt, kunnen we verder op zoek naar hoe aandoeningen als deze precies veroorzaakt kunnen worden. Met als stap daarna weer hoe je dat dan op termijn kunt aanpakken", zegt Dekker.

Miljarden jaren oud

Hij legt uit dat condensin een zeer oud eiwit is. Het is aanwezig bij bacteriën die 3,5 miljard jaar geleden ook al bestonden. In november vorig jaar ontdekte de groep wetenschappers eindelijk hoe het eiwit te werk gaat bij het kopiëren van dna.

Een maand later stuurde Dekker zijn paper op naar het gerenommeerde tijdschrift. "Science was zo enthousiast", zegt de Nederlander.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl