Priesterstress: soms is het scheuren van kerk naar kerk

Soms moeten ze flink het gas intrappen om van de ene kerk op tijd bij de volgende viering te zijn, een dorp verderop. De Kerstdagen betekenen topdrukte voor priesters en dominees. Er zijn er steeds minder, en ze moeten vaak meerdere kerkgemeenschappen bedienen.

We spreken pastor Marc Oortman voordat hij op pad gaat. "Om 09.30 uur leid ik nog een dienst in St. Isidorushoeve en om 11.00 uur ben ik weer in Hengelo. Dat laatste is wel spannend, want ik heb eigenlijk maar 20 minuten om 13 kilometer af te leggen."

Eén keer was hij te laat. "Een paar jaar geleden was het zo glad tijdens de Kerstdagen, toen ben ik aan het einde van een dienst op Eerste Kerstdag eerder weggegaan en was ik te laat bij de tweede dienst. Daardoor begon die toen iets later. Daar had iedereen wel begrip voor, maar het is toch iets wat je liever niet wil."

Oortman leidt drie parochies met veertien kerken in de omgeving van Hengelo. Hij krijgt daarbij hulp van één andere priester en enkele pastorale medewerkers. "Het ene jaar is het drukker dan het andere", relativeert hij, maar dat het steeds hectischer wordt, is zeker. "Dit gebied had vroeger meerdere pastors en ook nog een kapelaan. Maar dat is gaandeweg minder geworden."

Hij heeft naast de diensten die hij moet leiden nog een rij andere taken zoals pastoraal werk, sacramenten toedienen en een bestuursfunctie. "Het is wel aanpoten. Ik heb niet meer zoveel binding met de leden als ik zou willen. Het is niet meer te doen en dat is soms teleurstellend voor de parochianen. Maar ook voor mezelf is het moeilijk. Soms krijg ik er ook een schuldgevoel van, dat ik niet toekom aan alles wat ik zou willen doen."

Volgens Jantine Veenhof, predikant bij de protestantse gemeente de Lichtbron in Wateringen, spelen de problemen met werkdruk vooral in katholieke parochies. "Ik voel persoonlijk weinig werkdruk. Binnen de Rooms-Katholieke Kerk hebben ze een groter gebied onder zich dan wij binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Ik heb één gemeenschap onder me. De katholieke collega's hebben er vaak meerdere. Ik denk ook dat je niet te veel diensten als kerk moet aanbieden. Het moet vooral goed zijn."

Dat priesters een gejaagd bestaan leiden weet ook pastoor Gerben Zweers, verantwoordelijk voor vier kerken in en rond Arnhem. Ook al zitten er tegenwoordig minder mensen in de kerk dan vroeger, ook rond Kerstmis. "Vieringen waarbij ze aan alle kanten uit de kerkbanken hangen tijdens Kerstavond, dat is wel voorbij. Maar dat het een enorme daling is, dat is ook weer niet zo."

De werkdruk blijft hoog omdat ook Zweers meerdere kerkgemeenschappen onder zich heeft. "Ik heb berekend dat ik gemiddeld 63 uur per week werk. Daarom heb ik besloten om het werk anders in te richten. Ik heb mezelf de vraag gesteld: wat moet ik echt doen? Wat maakt mij een priester? En daarin heb ik scherpe keuzes gemaakt. Ik voel me soms ook een manager die moet kiezen wat echt belangrijk is. Ik heb de focus gelegd op jongerenwerk. Dat vind ik leuk en ik denk dat ik daar ook goed in ben."

Pastor Oortman heeft een andere oplossing in gedachten voor de werkdruk. "Ik denk dat het soms wel goed zou zijn als er net als in het bedrijfsleven een soort van officemanager bij zou komen. Maar zo iemand moet natuurlijk wel betaald worden en ook dat is natuurlijk lastig, want geld hiervoor is er eigenlijk niet."