Waarom ieder EU-gesprek over migranten tot ruzie leidt
Het is de tweede dag van een EU-top, die vandaag onder meer gaat over migratie. Even was er de hoop dat de sfeer iets meer ontspannen zou zijn. Beelden van boten vol migrantengezinnen uit Syrië die massaal aankomen op de Griekse stranden zijn alweer twee jaar oud. Dus het is al weer twee jaar geleden dat de EU onderling rollebollend over straat ging om die problemen het hoofd te bieden. Maar gisteren werd duidelijk dat die boosheid nooit weg is geweest. Correspondent Arjan Noorlander probeert te vatten waarom.
Waarom lukt het niet om gezamenlijk vluchtelingen te verdelen?
Het grote probleem zit in de verplichte herverdeling van migranten die in de EU aankomen. In 2015 kwamen er bijna een miljoen vluchtelingen in Griekenland aan en dat kon de Griekse bevolking niet alleen oplossen.
Na veel geruzie besloot de Europese Unie 160.000 van die vluchtelingen te verdelen over de andere Europese landen. Die afspraak toonde het failliet aan van een gezamenlijke Europese aanpak van het migratievraagstuk, omdat de meeste Europese landen gewoon geen zin bleken te hebben zich daaraan te houden en de herverdeling frustreerden.
Waarom wordt er nu nog steeds geruzied?
Die grote migratiecrisis ligt achter ons, maar de zorgen over een mogelijke nieuwe crisis zijn niet weg. De angst bij veel Europese leiders is groot dat komend voorjaar de boten uit noordelijk Afrika weer naar Italië gaan varen. Om dat op te lossen gaat er extra geld naar een Afrika-fonds om de situatie ten zuiden van de EU te verbeteren.
Er zal veel geld gaan naar extra grensbewaking om mensen tegen te houden. Maar er moeten ook weer afspraken worden gemaakt over herverdeling en dat debat leidt direct tot een fikse ruzie.
Wie ruziet er met wie?
Vooral de zogenoemde Visegrád-landen Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië weigeren om vluchtelingen in de maag gesplitst te krijgen. Zij vinden dat het EU-lidmaatschap ze niet verplicht om migratieproblemen van andere lidstaten op te lossen. Zij zoeken de oplossing in hele strenge grensbewaking waardoor vluchtelingen de EU niet binnen kunnen komen.
De meeste andere landen willen persé wel afspraken maken over een herverdeling, juist nu er geen crisis is. Dan is de Europese solidariteit vastgelegd op het moment dat er weer boten aanmeren en de spanning in de EU oploopt.
Premier Rutte noemde de opstelling van de Visegrád-landen gisteren zelfs schaamteloos, buitengewoon harde woorden om te gebruiken tussen bevriende politici. Het toont aan dat praten over migratie op dit moment leidt tot ruzie en oplossingen niet dichterbij brengt.
Hoe moet dat nu verder?
De EU is niet klaar voor een nieuwe crisis. En de druk is groot, want als de lente weer begint is de Middellandse Zee weer toegankelijker voor groepen migranten.
Een mogelijke oplossing zit hem in het afkopen van het overnemen van migranten. De Hongaren zouden dan per geweigerde migrant een flink bedrag moeten overmaken naar Brussel. Het is een politieke oplossing die de enorme kloof in Europa wellicht zou kunnen overbruggen maar ethisch voelt het allemaal een stuk minder goed. Het afkopen van de verantwoordelijkheid voor een gezin dat voor een oorlog is gevlucht; sjiek is het niet.
