Spanning in Zimbabwe neemt toe, treedt Mugabe af of niet?

In Zimbabwe neemt de spanning toe. Vanochtend om 11.00 uur Nederlandse tijd verloopt het ultimatum dat regeringspartij ZANU-PF heeft gesteld aan president Mugabe om af te treden. Doet hij dat niet, dan begint de partij een afzettingsprocedure.

Volgens de Amerikaanse nieuwszender CNN is Mugabe bereid om af te treden en is zijn ontslagbrief al geschreven. Volgens een bron die betrokken is bij de onderhandelingen treedt hij af op voorwaarde dat hij en zijn vrouw volledige immuniteit krijgen en dat hij zijn private bezittingen mag houden.

Politieke bronnen in Zimbabwe melden dat Mugabe gisteren al had willen aftreden tijdens zijn tv-toespraak. Dat is niet gebeurd omdat ZANU-PF niet wilde dat Mugabe dat bekend zou maken terwijl hij werd omringd door militairen. Dan had het te veel op een staatsgreep geleken, zeggen de bronnen.

Toespraak

Gisteren werd Mugabe (93) op een partijbijeenkomst van ZANU-PF afgezet als partijleider. Hij wordt opgevolgd door Emmerson Mnangagwa, die recent door Mugabe werd ontslagen als vicepremier. Ook zette de partij Grace Mugabe uit de partij. Zij wilde haar man graag opvolgen als president, maar het leger is daar fel op tegen.

In zijn televisietoespraak gisteren aan het einde van de middag repte Mugabe met geen woord over aftreden. Hij kondigde aan dat hij op het eerstvolgende congres van ZANU-PF alle meningsverschillen zou gaan bijleggen.

"Dat was heel bizar", zegt Afrika-correspondent Bram Vermeulen in het NOS Radio 1 Journaal. "De mensen hier beginnen zich te realiseren dat het allemaal onderdeel is van een plan. In zijn toespraak complimenteerde Mugabe de militairen voor hun patriottisme. Het leger was blij met deze woorden, want nu zijn de militairen niet de boemannen die Mugabe dwingen om af te treden. Via de afzettingsprocedure wordt nu de legale weg bewandeld. Hier is goed over nagedacht."

De toespraak van Mugabe van gisteren leidde tot boosheid onder veel Zimbabwanen, zegt Vermeulen. "Veel mensen zijn boos, ze zeggen dat Mugabe dit niet kan maken. Er is veel ongeduld."

Toch blijven gewelddadige protesten vooralsnog uit. "De mensen zijn wel massaal de straat op gegaan, maar er is nog geen onvertogen woord gevallen. Er is nog geen steen door de lucht gevlogen. Als alles volgens plan verloopt en Mugabe op een legale manier door het parlement wordt afgezet, wordt mogelijk grote volkswoede voorkomen."

Zuma

Vanochtend hield een groep veteranen uit de Zimbabwaanse onafhankelijkheidsoorlog een persconferentie. Zij riepen het leger op om het volk en de politiek de ruimte te geven om Mugabe af te zetten. Ook vroegen zij de Zuid-Afrikaanse president Zuma en het SADC, een samenwerkingsverband van landen in het zuiden van Afrika, om hulp bij het afzetten van Mugabe.

"Die oorlogsveteranen zijn Mugabes oude kameraden", zegt Vermeulen. "Die hebben we de laatste dagen alleen maar horen zeggen dat hij moet aftreden. En daar is eigenlijk iedere Zimbabwaan het mee eens."