Asielzoekers die naar Nederland komen hebben nu nog het recht op hulp van een advocaat zodra dat ze beginnen aan de asielprocedure. Maar het nieuwe kabinet wil dat veranderen.
Asielzoekers krijgen voortaan pas nadat ze voor de eerste keer zijn afgewezen een advocaat die hun verdediging op zich neemt. Volgens het regeerakkoord wordt met deze maatregel de werkdruk op de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) verminderd. Volgens de VVD wordt Nederland hierdoor ook minder aantrekkelijk voor vluchtelingen.
Nina Aqlan vluchtte twee jaar geleden uit haar vaderland Jemen, waar sinds 2015 een burgeroorlog woedt. Sinds die tijd zijn er al duizenden mensen omgekomen in het land. Een groot deel van de bevolking is afhankelijk van voedselhulp.
In Jemen blijven was voor Aqlan geen optie. "De situatie kan in dat land van de een op de andere dag omslaan. Het is er gewoon niet veilig."
Toen Aqlan aankwam in Nederland, kreeg ze voor haar asielprocedure hulp van een advocaat. Zij hielp Aqlan haar verhaal te vertellen.
Mijn advocaat heeft me op mijn gemak gesteld zodat ik persoonlijke dingen kon delen.
"Je moet veel informatie delen, ook persoonlijke dingen en ervaringen waar ik heel veel last van heb gehad toen ik nog in Jemen was. Door die emotionele stress vind ik het moeilijk om mijn verhaal goed te verwoorden."
Haar advocaat hielp daarbij. "Ze heeft me op mijn gemak gesteld zodat ik die persoonlijke informatie kon delen."
Uit de evaluatie uit 2014 van de huidige asielprocedures blijkt dat Aqlan niet de enige is die positief is over haar advocaat. Alle partijen die betrokken zijn bij het proces zijn tevreden over de rechtsbijstand. Ook de IND en het ministerie van Veiligheid en Justitie.
Afschaffen
Het nieuwe kabinet wil deze hulp in de eerste dagen nu afschaffen. De VVD wil niet dat advocaten de verhalen manipuleren. "Ik denk dat het goed is als asielzoekers zuiver de procedure ingaan. Dat iemand eerst zijn eigen verhaal doet zonder dat hij beïnvloed wordt", zegt Kamerlid Malik Azmani.
Marcelle Reneman is universitair docent migratierecht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Volgens haar hebben de nieuwe plannen een averechts effect.
"Als er niet vanaf het begin van de asielprocedure een advocaat is die de asielzoeker wijst op zaken die hij moet aangeven, is straks niet altijd het hele verhaal bekend bij de IND. Een advocaat moet dan vervolgprocedures starten om alsnog aan te tonen dat de asielzoeker recht heeft op een verblijf in Nederland."