Geschiedenis in de Russische Hermitage, vormgegeven door een Nederlander

• David Jan Godfroid

  correspondent Rusland

Nieuws van exact honderd jaar geleden: op 25 oktober 1917 brak in Sint-Petersburg, toen nog de hoofdstad van Rusland, de Oktoberrevolutie uit. Communisten pleegden een staatsgreep tegen de voorlopige regering, die negen maanden eerder de plaats van tsaar Nicolaas II had ingenomen.

De coup was in het Winterpaleis, waar die voorlopige regering in februari was ingetrokken. Tot die tijd was het de residentie van de tsarenfamilie, de Romanovs.

Tegenwoordig heet het de Hermitage en is het een van de beroemdste musea ter wereld. De Hermitage herdenkt de historische gebeurtenis met een tentoonstelling die vandaag wordt geopend: '1917 Het Winterpaleis en de Hermitage, hier werd geschiedenis gemaakt'.

De Nederlander Casper Conijn is de vormgever van die expositie en dat is heel bijzonder. Nog nooit had de Hermitage een buitenlander ingehuurd voor zo'n klus. Conijn gaf eerder vorm aan een tentoonstelling over de tsarenfamilie in de Hermitage in Amsterdam.

Een dag voor de opening was er nog heel veel werk te doen. Maar wij mochten alvast een kijkje nemen en spraken met curator Vjatsjeslav Fjodorov en vormgever Casper Conijn.

De Hermitage, ook wel het Winterpaleis, is het belangrijkste gebouw in de geschiedenis van Rusland, vindt Fjodorov. "Dit was de hoofdzetel van de keizerlijke familie en de dynastie van de Romanovs. En het Winterpaleis stond ook centraal in alle gebeurtenissen tijdens de oktoberrevolutie van 1917."

De Russische curator vertelt dat ze de Nederlandse vormgever benaderde na het zien van zijn werk. "Het ontwerp dat we in de Amsterdamse Hermitage aan de Amstel hadden gezien, was gebaseerd op emotie. Dat was essentieel voor ons."

De emotionele impact, de vergrotingen van de foto's, de layout van de documenten en het gebruik van video had grote indruk op Fjodorov gemaakt.

"Het is super bijzonder", zegt Conijn. "We werden gevraagd naar aanleiding van een tentoonstelling die we gemaakt hebben in Amsterdam over de Romanovs." Conijn zegt dat de boodschap is dat als mensen de tentoonstelling bezoeken, ze beseffen dat hier honderd jaar geleden een enorme belangrijke gebeurtenis heeft plaatsgevonden.

"We hebben de beelden zo geplaatst dat Lenin, bijna naar Nicolaas schreeuwt", vertelt Conijn. "En Nicolaas zit op een boomstam verslagen te kijken in de camera. Het is een van de laatste foto's van hem."

Conijn sluit af door te zeggen dat het in de eerste plaats een revolutionaire tentoonstelling is voor het bureau waar hij werkt. Maar ook voor de Hermitage in Sint-Petersburg. "Het is een tentoonstelling met dramatiek, met beeld en we hopen dat de bezoekers die revolutie ook echt voelen als ze hier lopen."