Verhuizing EU-agentschap: Bratislava ruikt de hoofdprijs
De wedstrijd kan beginnen. Het is helpers weg. Vandaag spreken de regeringsleiders in Brussel over hun voorkeur voor de vestigingsplaats van het Europees geneesmiddelenbureau EMA. Door de brexit moet dat bureau verhuizen en Amsterdam is in de race, net als Barcelona, Milaan, Athene, Sofia, Brussel en andere steden. Uiteindelijk stemmen de EU-landen. Maar waar stem je op, hoe stem je en kun je ook strategisch stemmen? Zeven vragen.
Wint de beste?
Nee. Het is een politiek spel, waarbij je de tegenstander kunt uitschakelen met slim gedrag. Na de eerste praatronde gaan de ministers over een aantal weken stemmen, volgens de songfestival-procedure. Door de grootste concurrent geen stemmen te geven kun je proberen die op achterstand te zetten.
Nederland wil wel dat de regeringsleiders op kwaliteit beslissen en zal erop aandringen dat de regeringsleiders dat ook uitspreken. Kwaliteit boven de plaats waar het bureau moet komen.
Wie zijn de kanshebbers?
Bratislava is favoriet, al is het maar omdat veel Oost-Europese landen op de stad gaan stemmen. Milaan kan ook hoge ogen gooien, door de steun van zuidelijke lidstaten. Verder worden Kopenhagen, Barcelona en als outsider Brussel genoemd.
Waarom is Sofia kansloos?
Dat ligt niet alleen aan het bod dat Sofia heeft gedaan. De medewerkers van het EMA willen graag hetzelfde blijven verdienen. Zo'n salaris kunnen ze in de meer noordelijke steden als Amsterdam of Brussel krijgen. In Sofia zou het salaris naar beneden gaan, want het is volgens EU-regels afgestemd op de levensstandaard in een land. En die is in Bulgarije een stuk lager dan in bijvoorbeeld Nederland.
Waarom doet Barcelona nog mee, namens Spanje?
Spanje besloot om Barcelona naar voren te schuiven nog ver voor het Catalaanse referendum. Toch heeft Spanje besloten de kandidatuur van Barcelona te handhaven. Volgens de regering is de stad de ideale plek om het medicijnagentschap te huisvesten. Daar zit ook politiek achter. Spanje straalt ermee uit dat het een eenheid is.
Waarom zijn er zoveel agentschappen?
Tot 1990 had de EU er maar een paar, maar na het verdrag van Maastricht kwamen er veel bij. De EU wilde zich spiegelen aan de Verenigde Staten, waar agentschappen al langer bestaan. Na de uitbreiding aan het begin van deze eeuw werden er agentschappen opgericht om op die manier ook in de nieuwe lidstaten een vestiging te hebben.
Hoe werd vroeger beslist?
De regeringsleiders verdeelden tijdens de toppen de posten. Zo kreeg Nederland aan het begin van de eeuw Eurojust, dat de samenwerking tussen gerechtelijke autoriteiten in de EU-landen ondersteunt.
Italië won de strijd om het voedselagentschap van de Finnen. Het moest wat toenmalig premier Berlusconi betreft beslist in Parma komen en niet in Helsinki. Daar liepen ze volgens hem op culinair gebied hopeloos achter bij Italië: "Parma staat voor excellent koken. De Finnen weten niet eens wat prosciutto is."
Helsinki kreeg als troostprijs het agentschap voor chemische stoffen.
Wanneer valt het besluit?
Vandaag praten de regeringsleiders over het geneesmiddelenbureau. Het officiële besluit moet op 20 november in Brussel vallen. De ministers van Buitenlandse Zaken gaan dan stemmen. De beste kandidaat krijgt drie punten, de volgende twee en de derde krijgt maar één punt. En daarna kan eindelijk worden gezegd: en de winnaar is...