Dierenorganisatie wil einde aan Albanese 'selfie-beren'

Een beer in een kooi bij een restaurant, met ervoor de gasten die ermee op de foto gaan. In Albanië, kandidaat-lidstaat van de EU, komen zulke taferelen nog te vaak voor en daar moet een eind aan komen, vindt de internationale dierenwelzijnsorganisatie Four Paws.

Hoewel privébezit van beren al verboden is in Albanië, worden er nauwelijks maatregelen genomen om de eigenaren te bestraffen, zegt de organisatie. Four Paws roept de Albanese autoriteiten op tot strengere regels en handhaving.

Bier-beren

Het was jarenlang een wijdverspreid gebruik in veel Balkanlanden: bruine beren als entertainment voor gasten bij restaurants of hotels. Jagers schoten beren dood en verkochten hun jonkies aan restauranteigenaren. Daar werden ze als 'selfie-beren' of 'bier-beren' ingezet. Mensen gingen tegen betaling met de beren op de foto, of kochten bier om ze dronken te voeren.

In de meeste Europese landen is deze praktijk allang aan banden gelegd, maar Albanië blijft achter. Een nieuw onderzoek laat zien dat er in het afgelopen jaar 22 Albanese beren zijn gered, maar dat er nog altijd twintig beren onder slechte omstandigheden worden vastgehouden.

De Albanese regering zegt dat het land deze dieren graag wil redden en opvangen, maar dat het ontbreekt aan financiële middelen. Het land is sinds 2006 kandidaat-lidstaat van de Europese Unie. Europese wetgeving beschouwt de bruine beer als beschermde diersoort. Erop jagen is verboden en ook het verhandelen van de roofdieren is niet toegestaan binnen de Unie.

De Partij voor de Dieren (PvdD) in het Europees Parlement vindt dat Albanië snel actie moet ondernemen. "Deze wantoestanden zijn hartverscheurend", zegt PvdD-Europarlementariër Anja Hazekamp. "Als je landen die zo met dieren omgaan bij de EU haalt, wordt het wel heel moeilijk om het dierenwelzijn in de Unie naar een hoger niveau te tillen." Hazekamp zegt de kwestie te zullen aankaarten bij de Europese Commissie.

Kosovo pakte door

Buurland Kosovo had lange tijd hetzelfde probleem als Albanië. In 2010 zaten daar nog vijftien bruine beren in te kleine hokjes bij restaurants, verspreid door het land. Maar in een paar jaar tijd heeft Kosovo alle gevangen dieren bevrijd.

In 2013 opende een speciaal berenpark vlakbij de Kosovaarse hoofdstad Pristina. Daar werden alle geredde bruine beren naartoe gebracht. In de Bear Sanctuary Pristina lopen nu negentien beren rond op 16 hectare bosrijk natuurgebied.

Nu Kosovo kooibeervrij is, helpt het land mee om ook de Albanese beren te redden. Kosovaarse berenverzorgers zijn betrokken bij reddingsoperaties in het buurland. De beren die vrijkomen, kunnen een plekje krijgen in het Kosovaarse park. Van de negentien beren in het verblijf, komen er al drie uit Albanië.

De beren kunnen niet terug naar de natuur omdat ze zijn opgegroeid in gevangenschap, vertelt verzorgster Albana Hoti terwijl ze een rondleiding geeft door het berenpark in Pristina. "Ze hebben niet geleerd zelf naar voedsel te zoeken, dus ze zullen altijd op zoek gaan naar mensen", vertelt Hoti. "Helaas is dit nu hun permanente thuis."

Stevie

Eén van de beren is Stevie, van elf jaar. Hij heeft een groot stuk land tot zijn beschikking en een zwembad voor verkoeling in de hete Kosovaarse zomers. Hij krijgt drie keer per dag eten en brengt zijn dagen vooral door in de schaduw van de bomen op zijn privéterrein.

Stevie woonde het grootste deel van zijn leven in een kooi bij een restaurant, waar hij werd verwaarloosd en blind raakte. Hij zat samen met een andere beer in een te klein hok, vertelt Hoti. "Ze raakten vaak in gevecht met elkaar. Stevie heeft een keer een flinke tik gekregen, daardoor is hij nu blind."

Eén van de andere beren had een ijzeren halsband om zijn nek gekregen toen hij jong was. Naarmate hij opgroeide, groeide de ketting vast in zijn huid. Bij de reddingsoperatie moest de ketting losgesneden worden.

Sommige beren, vertelt Hoti, zijn er ook psychisch slecht aan toe. "De eerste maanden zie je ze hier met het hoofd naar beneden korte rondjes lopen. Ze zijn verward. Na verloop van tijd gaat het beter."

Het park is opengesteld voor bezoekers, maar er is geen garantie dat de beren zich laten zien. Sommige bezoekers klagen dat ze geen beren zien, zegt berenverzorgster Albana Hoti. "De beren komen tevoorschijn als ze daar zin in hebben. Hun welzijn staat voorop, we willen dat ze gelukkig zijn. Dit is geen dierentuin."

Het Kosovaarse berenpark is opgericht door Four Paws uit Oostenrijk, met steun van de Kosovaarse autoriteiten die onder meer de grond ter beschikking stellen.

Kosovo is één van de armste landen van Europa, maar toch zijn de meeste Kosovaren blij met het berenpark, meent Hoti. "Al zijn er natuurlijk ook mensen die vinden dat er geen geld moet gaan naar dieren, zolang er nog mensen zijn die in armoede leven."

KFOR-militairen

Dat juist Kosovo een berenpark heeft, is mede te danken aan de KFOR-militairen. Die zijn er sinds de Kosovo-oorlog gestationeerd.

"Het begon allemaal met de beer Cassandra", vertelt Hoti. Cassandra werd ontdekt door troepen uit Oostenrijk. Ze zat in een kooi bij een restaurant dat al een tijd gesloten was. De militairen begonnen Cassandra te verzorgen en schakelden de Oostenrijkse dierenorganisatie in. Toen bleek dat er meer beren onder dezelfde omstandigheden leefden, ontstond het plan voor een berenverblijf.

"Dankzij Cassandra heeft Kosovo 19 blije beren, en nul beren in kooitjes", zegt Hoti.