Vicepremier Japan maakt weer nazi-opmerking (en dat is geen toeval)

• Guus Dietvorst

  redacteur Online

De Japanse vicepremier Taro Aso heeft, niet voor het eerst, stof doen opwaaien met een opmerking over de Tweede Wereldoorlog. Tijdens een seminar over politiek zei de 76-jarige Aso dat Adolf Hitler "goede bedoelingen had".

"Hitler, die miljoenen mensen liet vermoorden, deugde niet, hoewel hij goede intenties had", zei de Japanner. Er stak een storm van kritiek op in Japan en daarbuiten. Daarop trok Aso, die ook minister van Financiën is, zijn woorden terug. "Het mag duidelijk zijn dat ik Hitler extreem negatief beoordeel en het mag duidelijk zijn dat zijn motieven verkeerd waren."

Volgens correspondent Kjeld Duits is het terugnemen van omstreden woorden typisch voor Aso. "Hier staat hij om bekend. En de Japanse taal leent zich er ook goed voor om je vaag uit te drukken", zegt Duits. "Je zegt dan iets wat meerdere dingen kan betekenen en iedereen weet dat je het ene bedoelt, maar dan zeg je achteraf dat je toch wat anders bedoelde."

Iets soortgelijks deed Aso in 2013 toen hij suggereerde dat Japan het voorbeeld van de nazi's moest volgen in het aanpassen van de pacifistische grondwet. "We kunnen het stiekem doen. Zoals de Weimar-constitutie ineens veranderde in de nazi-constitutie, zonder dat iemand het door had. Waarom leren we niet van die tactiek?"

Later corrigeerde Aso zijn woorden, maar hij weigerde af te treden. Dat hij meermaals de nazi's erbij haalt, is geen toeval, denkt Duits. "Je hebt groepen, onder andere supporters van Aso, die vinden dat Japan - en dus ook de Duitse bondgenoot - niet fout was in de oorlog. Die mensen vinden dat Japan een goede strijd voerde tegen het kolonialisme in Azië."

"Dus dit is wat zijn aanhang wil horen. Zij zijn hier blij mee", zegt Duits. En dat is prettig voor Aso, want hij zou in de race zijn om premier te worden van Japan. Van 2008 tot en met 2009 was de Liberaal-Democraat ook al premier en voor het eind van 2018 worden er weer verkiezingen gehouden.

'Gewoon gevaarlijk'

Het Simon Wiesenthal Centrum, dat antisemitisme wereldwijd monitort, reageert gepikeerd op de uitspraak van Aso. "We zijn teleurgesteld. Dit is de laatste in een hele reeks 'verkeerde verklaringen' en het is gewoon gevaarlijk. Dit soort woorden zijn schadelijk voor Japan."

Eerder deze week was het centrum ook al kritisch op een beroemde Japanse plastisch chirurg. Deze Katsuya Takasu had onder meer getwitterd dat hij op de universiteit in Duitsland had geleerd hoe mooi het nazisme was.

Ook betwijfelt de chirurg op Twitter of de Holocaust echt is gebeurd. "Joden zijn zeker vervolgd. Maar we weten het alleen uit tweede hand en gebaseerd op verklaringen van de geallieerden." Het Simon Wiesenthal Centrum heeft de vereniging van plastisch chirurgen opgeroepen een onderzoek in te stellen naar Takasu.

Volgens Duits zijn er ook veel jongeren die flirten met het nazisme. Zo trad in 2011 de boyband Kishidan op in outfits die sterk deden denken aan nazi-uniformen en vorig jaar traden twee jonge meisjes van de girlband Keyakizaka46 op in een soort SS-uniformen.

"En ik weet van twee modeshows op mode-hogescholen waar studenten in dit soort uniformen op de catwalk liepen en de Hitlergroet brachten", vertelt Duits. "Jongeren hier weten gewoon niet wat het allemaal inhoudt."