Hongkong twintig jaar later: stay or go?
De oude pier is er niet meer. Inmiddels is de boulevard van Hongkong zelfs opgeschoven, uitgebreid. Er is land opgespoten en de waterkant is nu een flaneerboulevard met veel meer pieren dan die ene, waarvandaan de laatste Britse gouverneur van Hongkong, Chris Patten, op 1 juli 1997 wegvoer op het koninklijke jacht Brittania.
"Ik weet het nog precies", zegt Felix Shu. Hij was erbij, twintig jaar geleden. "Iedereen huilde en niet alleen omdat hij zulke mooie dochters had die ook de stad verlieten", zegt hij lachend. "We waren bang voor de communisten. We wisten niet of we ze konden vertrouwen. Of ze de afspraken die gemaakt waren wel na zouden komen. De Chinezen hadden geen goede reputatie op dat gebied."
"Mijn moeder is in de jaren 60 als bootvluchteling in Hongkong aangekomen", zegt Christine Ho. "Ze moest vanuit Shanghai vluchten voor de verwoestende Culturele Revolutie van Mao. In Hongkong kon ze vrij zijn, want daar kregen Chinese vluchtelingen in die tijd meteen het Britse overzeese burgerschap."
Christine werd in 1971 in Brits Hongkong geboren en groeide in de jaren tachtig op met de Britse muziek van Depeche Mode, Pet Shop Boys en New Order. In een 'noon-disco', een middagdisco, ontmoette ze in die tijd ook Felix. "Het was een tijd waarin we droomden van de toekomst. Ik wilde de filmindustrie in, Felix de muziekindustrie. We zouden Hongkong veroveren. Dat bepaalde onze vriendschap." Nu denken ze diametraal anders over hun stad.
"Mijn moeder is naar Hongkong gevlucht voor de communisten, ik denk er nu over Hongkong te verlaten om opnieuw aan de communisten te ontkomen."
Voor Felix hoeft dat niet zozeer. "Het wantrouwen dat we eerst hadden was niet nodig. Ze hebben zich aan de afspraken gehouden. We hebben ons eigen bestuur gehouden, onze eigen rechtspraak en onze vrijheden. Ze hebben de stad zelfs verbeterd met allerlei infrastructurele projecten. Het enige dat wel veranderd is, is dat we overspoeld worden door Chinese toeristen. In sommige wijken kom ik gewoon niet meer, zo erg is het. En Chinese vrouwen krijgen hun kinderen in onze ziekenhuizen, zodat ze de Hongkongse identiteit krijgen en dus recht hebben op ons onderwijssysteem. Dat is niet eerlijk, want zo nemen ze onze plekken in en wij betalen er belasting voor."
"En daar blijft het niet bij", zegt Christine. "Iedere dag emigreren 150 Chinezen naar Hongkong. En dat al twintig jaar lang! Reken maar uit. Zo sijpelen ze langzaam maar zeker onze samenleving in en veranderen ze ons", zegt ze boos. "Onze vrijheid van meningsuiting is in gevaar, want mensen worden tegenwoordig opgepakt alleen al omdat ze hun mening geven." Dat gebeurde bij de protestleiders van de Paraplu-revolutie.
Felix prijst zich, ondanks dat, gelukkig met zijn leven in Hongkong: "We hebben het prima hier, zeker in vergelijking met de mensen op het vasteland. Ik ben benieuwd naar het jubileum over dertig jaar, als het vijftig jaar geleden is dat we in Chinese handen kwamen. Want dan loopt de '1 land, 2 systemen'-afspraak af. Ik ben benieuwd wat er dan gebeurt en hoop het in ieder geval nog mee te maken."
Christine niet. "Ik ben al informatie aan het opvragen voor een eventuele emigratie naar Thailand. Ik hou van dat land en ze hebben er goede regelingen. Bovendien is het niet ver van Hongkong, zodat ik mijn vrienden en familie kan blijven opzoeken."