De enige wedstrijd die telt voor een Schot: tegen Engeland

Natuurlijk is het geweldig om op een EK of WK tegenover landen als Duitsland en Brazilië te staan, liet oud-voetballer Billy Bremner ooit optekenen. "Maar de droom van elke Schot is natuurlijk om tegen Engeland te spelen en te winnen. Om eerlijk te zijn: het is de enige wedstrijd die telt."

Bremner, in 1997 daags voor zijn 55ste verjaardag overleden, wist waar hij het over had. De voormalig speler van Leeds United droeg 54 keer het shirt van Schotland en trof daarin ook The Auld Enemy, de aartsvijand.

Zoals in 1967, toen de Schotten op bezoek gingen bij Engeland, dat een jaar eerder de wereldtitel had veroverd. De gasten slaagden er op Wembley zowaar in de nieuwe kampioenen de eerste nederlaag (3-2) sinds het WK toe te brengen. De trotse winnaar riep zichzelf prompt uit tot 'onofficiële wereldkampioen', een status die sindsdien van hand tot hand - of eigenlijk: van land tot land - gaat.

Vanavond (18.00 uur) staan Schotland en Engeland opnieuw tegenover elkaar. Dit keer in Hampden Park in Glasgow voor een wedstrijd in WK-kwalificatiegroep F. Engeland leidt daarin de dans met dertien punten uit vijf wedstrijden. De Schotten staan vierde met zeven punten en zullen alle zeilen moeten bijzetten om nog via een tweede plaats een play-off-ticket te bemachtigen.

De rivaliteit tussen Schotland en Engeland is vergelijkbaar met die van Nederland en Duitsland. In beide gevallen is sprake van een David-Goliath-verhouding, waarbij de reus zich eigenlijk niet zo druk kan maken om de dreumes. Het kleintje daarentegen zal zich geen kans ongelegen laten om de grootmacht, de voormalige bezetter, de hoogmoedige buur beentje te lichten. Het onrecht dat de Schotten voelen, dateert nog van de oorlogen uit de Middeleeuwen en de eeuwen die volgden.

Vier nationale teams

Diezelfde hoogmoed der Engelsen heeft Schotland overigens wel aan een eigen voetbalploeg geholpen. Toen in 1904 de FIFA, de wereldvoetbalbond, werd opgericht, stelde de Engelse Football Association als voorwaarde dat Schotland, Wales en (het toen nog ongedeelde) Ierland als aparte leden zouden worden erkend. En zo werd Groot-Brittannië het enige land ter wereld met vier nationale teams.

In 1870 voetbalden voor het eerst een Engels en Schots team tegen elkaar. Op The Oval in Londen, een terrein dat nog altijd dienst doet als cricketveld. Beide ploegen waren samengesteld door de coach van Engeland, die voor de tegenstander putte uit in de Britse hoofdstad woonachtige spelers met een Schotse achtergrond.

De confrontatie van 30 november 1872 is wel als 'officieel' in de annalen terechtgekomen. Sterker: die wedstrijd op Hamilton Crescent in Glasgow is de geschiedenis ingegaan als de eerste voetbalinterland die ooit gespeeld is.

Het Schotse team bestond geheel uit spelers van Queen's Park, destijds de toonaangevende club in Glasgow. De thuisploeg speelde in de donkerblauwe clubtenues van Queen's Park en Engeland was gehuld in het wit, tot op de dag van vandaag de nationale kleuren.

25 doden

De zonder doelpunten eindigende wedstrijd werd aanschouwd door 4.000 mensen. Veel minder dan de 68.000 fans die op 5 april 1902 in het Ibrox Stadium, eveneens in Glasgow, van de partij waren. Dat bleken er meer dan het stadion aankon: een deel van de tribune stortte in, met 25 doden als gevolg.

Na die eerste echte ontmoeting in 1872 kruisten Schotland en Engeland vrijwel jaarlijks de degens, in het gros van de gevallen in het kader van het British Home Championship. Aan dat toernooi, dat in het seizoen 1983/1984 voor het laatst georganiseerd werd, namen ook Wales en Noord-Ierland deel.

Sinds 1989 troffen beide landen elkaar nog maar sporadisch, ook door het opkomende hooliganisme. Van de zes ontmoetingen won Engeland er vijf. Alleen in 1999 pakte Schotland de zege, in een EK-kwalificatiewedstrijd op Wembley nota bene. De 0-1 dankzij een goal van Don Hutchison hielp de underdog overigens niet aan de plaats in de eindronde in Nederland en België, waar Engeland wel present was.

De teller staat inmiddels op 113 krachtmetingen. Schotland trok 41 keer aan het langste eind. Engeland was met 48 zeges iets vaker de winnaar. Zoals eind vorig jaar, toen Daniel Sturridge, Adam Lallana en Gary Cahill op Wembley het vorige WK-kwalificatieduel in Engels voordeel beslisten: 3-0.

Of het Schotland, met maar liefst zestien spelers uit de Engelse competitie in de selectie, vanavond op eigen veld veel beter zal vergaan, valt te bezien. Van de laatste negen thuisbeurten tegen de grote broer eindigden er twee onbeslist en werd er maar eentje gewonnen: 1-0 in 1985.

Bovendien: scoren tegen The Three Lions blijkt deze WK-kwalificatiereeks niet eenvoudig: de Engelse doelman Joe Hart hoefde in de eerste vijf duels geen enkele treffer te incasseren. Of zal de Tartan Army, het in kilts gehulde Schotse supportersleger, de thuisploeg naar een nieuw hoogtepunt kunnen stuwen?