'Met deze opgravingen redden we levens uit de vergetelheid'

Door het werk van de paleoantropoloog Jean-Jacques Hublin moet de geschiedenis van de mensheid worden herschreven. De archeologische opgraving van zijn onderzoeksteam in Marokko wijst er op dat wij mensen al veel langer op aarde zijn dan werd gedacht. De eerste homo sapiens liep al 280.000 tot 350.000 jaar geleden rond.

"We dachten altijd dat de homo sapiens 200.000 jaar geleden is ontstaan en leefde in een klein gebied in Oost-Afrika. Daar lagen de tot dan toe oudste fossielen. Deze ontdekking laat zien dat wij veel ouder zijn", vertelt Hublin tegen Nieuwsuur. De resultaten van zijn onderzoek staan beschreven in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Hublin is nog steeds euforisch over de vondsten. "We hebben zo'n geluk gehad dat we konden nagaan hoe oud de botresten zijn. Het was een enorm 'wow-moment' toen we achter de oudheid van de fossielen kwamen."

Uit gevonden botresten blijkt dat de homo sapiens in Marokko een klein gezicht, dunne wenkbrauwen en een grote kin had. De resten duiden op een platte lange schedel. Daarmee had de vroegere homo sapiens al een 'modern' gezicht. "Een van de vrouwelijke schedels die is gevonden, lijkt precies op het gezicht van iemand die je nu zou kunnen ontmoeten", legt Hublin uit.

Die resultaten ontroerde de paleoantropoloog. "Dit waren mensen die lang geleden leefden in een wereld die heel anders was die heel anders was dan die van ons. Het opgraven van deze resten voelt voor mij als het redden van deze levens uit de vergetelheid. Je staat in contact met een verloren wereld."

De onderzoekers hebben een vrouwelijke voorouder een naam gegeven. "Ik ben een beetje huiverig om fossielen namen te geven. Maar we hebben er een Dahira genoemd. Dat betekent hoop in het Arabisch. Het staat voor de hoge verwachtingen en hoop die we hadden toen we haar vonden."

De fossielen werden gevonden in een grot in de buurt van Marrakesh, die Jebel Irhoud wordt genoemd. In de jaren 60 werden daar ook al mensenbotten gevonden. "We dachten altijd dat de wieg van de mens in Oost-Afrika stond, maar er is geen tuin van Eden in Afrika. De tuin van Eden ís Afrika."

De wetenschappers denken dat er in verschillende delen van Afrika verschillende populaties vroege moderne mensen waren. Die stonden soms met elkaar in contact en gaven gunstige genetische mutaties aan elkaar door.

Of dit echt onze oudste voorouders zijn, weet Hublin niet. "Het is mogelijk dat er ooit fossielen worden gevonden die nog ouder zijn. Daar zou ik blij mee zijn. Maar dit is wat we nu hebben."