De crimineel gebruikt steeds zwaardere wapens
Pogingen om de handel in illegale vuurwapens in te dammen, hebben nog niet geleid tot tastbaar resultaat. Er blijven grote hoeveelheden zware wapens in omloop, die steeds vaker worden gebruikt door criminelen.
Dat blijkt uit het Nationaal Dreigingsbeeld (NDB), opgesteld door de politie in opdracht van het College van procureurs-generaal. Het rapport schetst om de vier jaar een beeld van de dreigingen op het gebied van de georganiseerde criminaliteit in Nederland.
Zo maakt de politie zich zorgen over het toenemend gebruik van (semi-)automatische vuurwapens, zoals kalasjnikovs en skorpions. Ze worden niet alleen gebruikt bij liquidaties, waarbij soms op klaarlichte dag in het wilde weg wordt geschoten, maar ook in andere situaties.
Pas geleden hebben criminelen bij een plofkraak omwonenden bedreigd met een machinegeweer, er is mee op een coffeeshop geschoten en de wapens zijn gebruikt bij een overval op een juwelier. Daarmee neemt het risico voor burgers en politiemensen toe, is een van de conclusies uit het NDB.
Een belangrijk deel van de zware wapens komt uit de Balkanlanden, waar er honderdduizenden circuleren. Door de open grenzen is het eenvoudig om deze wapens naar andere landen te smokkelen. De politie schrijft dat er weinig zicht is op tussenhandelaren, die de wapens doorverkopen in Nederland.
Ook op het zogenoemde dark web wordt volop in wapens gehandeld. Die worden soms in onderdelen met de post verstuurd, waarna criminelen ze zelf in elkaar zetten. Controle op postpakketten is er nauwelijks, staat in het rapport.
Een ander deel van de illegale vuurwapens komt uit Slowakije, waar ze onklaar zijn gemaakt en als souvenir worden verkocht. Criminelen bouwen ze vervolgens weer om tot schietklare wapens. Naar schatting zijn bij één Slowaakse winkel al meer dan 10.000 van dit soort vuurwapens verkocht. Tot nu toe zijn er 200 aangetroffen in Nederland.
Ondanks een wetswijziging in Slowakije, is het volgens de politie nog steeds mogelijk om daar gedeactiveerde wapens te kopen en die weer schietklaar te maken.
Europa
"Eenduidige Europese wetgeving zou een geweldige stap voorwaarts zijn", zegt politiechef Dick Schouten, verantwoordelijk voor de aanpak van illegale vuurwapens. Dit voorjaar ging het Europees Parlement akkoord met nieuwe richtlijnen, maar nog altijd mogen wapens in veel landen gewoon worden verkocht.
De politie heeft de aanpak van illegale wapenhandel in 2015 tot prioriteit verheven, maar volgens wapendeskundige Jas van Driel komt in de praktijk weinig terecht van de opsporing.
"Vuurwapens zijn bijna altijd bijvangst, bijvoorbeeld bij een inval in een wietplantage of bij een drugscrimineel", zegt Van Driel. "Maar daar wordt geen follow-up aan gegeven. De politie heeft er de menskracht niet voor."
De politie bestrijdt dat er weinig aandacht is voor het opsporen van wapens. Volgens politiechef Schouten lopen er momenteel zo'n veertig à vijftig internationale onderzoeken.
Slechte registratie
De politie kan niet zeggen hoeveel vuurwapens het afgelopen jaar in beslag zijn genomen, omdat het niet goed is bijgehouden. Slechts een paar politie-eenheden hebben de registratie op orde. Een van die eenheden is Rotterdam. Daar ziet de politie een toename van het aantal automatische vuurwapens.
Volgens het Nationaal Dreigingsbeeld neemt de vraag naar dit soort wapens de komende jaren alleen maar toe. De prijs van een kalasjnikov is inmiddels zo laag, dat het aanbod enorm moet zijn.
Dat aanbod krimpt op de korte termijn zeker niet. Zo heeft het Russische leger 4 miljoen kalasjnikovs afgeschreven, die deels op de illegale markt worden aangeboden. De politie houdt er ook rekening mee dat er wapens uit conflictgebieden als Oekraïne, Syrië, Mali en Libië naar Europa worden gebracht.