Automobilisten 10 procent van de tijd afgeleid, truckers vaker

Automobilisten letten 10 procent van hun rijtijd niet op de weg, stelt de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) na een Europees onderzoek. Vrachtwagenchauffeurs zijn nog veel vaker afgeleid: 20 procent van de tijd dat ze rijden.

De SWOV heeft twee jaar lang onderzoek gedaan naar het rijgedrag van automobilisten, vrachtwagenchauffeurs en scooterrijders in zes Europese landen. In totaal zijn ongeveer 280 weggebruikers gevolgd door middel van camera's binnen en buiten het voertuig. Zo werden zowel de bestuurder als de omgeving van het voertuig gefilmd. In totaal heeft de SWOV 90.000 uur aan materiaal.

Telefoon, eten of make-up

De afleiding wordt bij de automobilisten voor een belangrijk deel veroorzaakt door hun mobiele telefoon. Vier procent van hun rijtijd zijn ze daarmee bezig. Ook zijn chauffeurs bezig met eten, drinken, scheren of make-up aanbrengen. Vooral als de auto stilstaat of langzaam rijdt neemt de neiging toe iets anders te gaan doen.

"Op het moment dat je op de weg rijdt is een op de twintig auto's om je heen met de telefoon bezig", waarschuwt onderzoeker Nicole van Nes. "De ogen zijn dus niet op de weg en als je niet naar de weg kijkt kun je ook niet reageren als er iets onverwachts gebeurt. Daarmee is het een belangrijke oorzaak van ongevallen."

Vrachtwagenchauffeurs zijn vooral afgeleid door eten tijdens het rijden of apparatuur in de cabine. Ze gebruiken iets minder hun mobiel dan automobilisten: in bijna 3 procent van de rijtijd.

Het doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in hoe weggebruikers zich gedragen. "We hebben nu een database waarmee we kunnen zien wat weggebruikers doen onder verschillende omstandigheden", zegt een woordvoerder van de SWOV. "De resultaten die we nu gepubliceerd hebben zijn slechts het topje van de ijsberg."

Dode hoek

Uit het SWOV-onderzoek blijkt verder dat Nederlandse automobilisten in 27 procent van de gevallen in hun dode hoek kijken bij het afslaan. Bij het verlaten van een rotonde is dat ongeveer 20 procent. Bij vrachtwagenchauffeurs is het precies andersom: bij hen kijkt ongeveer 20 procent in de dode hoek bij het afslaan en 27 procent bij het verlaten van een rotonde.

Dit betekent volgens verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen niet persé dat Nederlanders te weinig in de dode hoek kijken. "Het is niet altijd onverantwoord om het niet te doen", zegt hij. "Als je bijvoorbeeld richting een kruising rijdt, krijg je als bestuurder de hele weg al mee en ben je je al bewust of er iemand naast je rijdt. In zo'n geval zullen weinig mensen nog eens extra in de dode hoek kijken."

Meer afgeleid

Tertoolen denkt dat Nederlanders eigenlijk nog meer zijn afgeleid in het verkeer dan uit het onderzoek van de SWOV blijkt. "De SWOV meet met de camera's of iemand een bepaalde handeling doet, bijvoorbeeld whatsappen. Maar je kan natuurlijk ook met je gedachten ergens anders zijn en niet op de weg letten. Dat is ook afleiding en ook gevaarlijk."

De SWOV hoopt dat overheden en bedrijven de onderzoekresultaten zullen gebruiken bij het ontwikkelen van nieuw beleid of veiligere auto's.