NOS NieuwsAangepast

Verbazing en felle kritiek op politie na verspreiden 'nepnieuws'

Het Dagblad van het Noorden dacht in 2016 groot nieuws te hebben over een zaak uit 2008. Het OM zou een aanstaande doorbraak in recherchewerk hebben, zeiden ze, maar dit bleek valse informatie of 'nepnieuws' volgens de krant. Het bericht was door de politie de wereld in gebracht om een verdachte uit de tent te lokken, schreef de krant vandaag.

Een kwalijke zaak, zeggen de hoofdredactie van het Dagblad van het Noorden, de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) en het Genootschap van Hoofdredacteuren.

De zaak waarbij het 'nepnieuws' werd gebruikt, ging om een zware mishandeling en beroving van een prostituee in 2008. De politie had geen hard bewijs in de zaak, alleen een dna-spoor van de Groningse Dennis J. Hij werd in 2015 veroordeeld voor de beroving van een maaltijdbezorger. Zijn dna bleek overeen te komen met het dna van de zaak in 2008. Het recherche-onderzoek dat volgde, leidde echter niet tot voldoende bewijs om de man aan te houden. Daarop werd de krant gevoed met informatie over een mogelijke doorbraak. De berichtgeving zou J. onder druk moeten zetten om te gaan praten of met een bekentenis naar voren te komen. Dat gebeurde overigens niet.

Het Openbaar Ministerie betwist dat sprake is van nepnieuws of onjuiste informatie. De doorbraak betrof de eerdere dna-match, zegt het in een verklaring.

Rob Zijlstra, rechtbankverslaggever bij het Dagblad van het Noorden, en auteur van het desbetreffende artikel, kan zich daar niet in vinden: "We voelen ons misbruikt. Als de politie ons iets vertelt, gaan wij ervan uit dat het klopt. De politie heeft ons informatie verstrekt, niet om ons van informatie te voorzien, maar om de verdachte onder druk te zetten. Dat de krant hier bewust voor is gebruikt, vinden wij zeer kwalijk." Het OM bereikte het gewenste resultaat: de krant kopte in een bericht: 'Mogelijk doorbraak in mishandelingszaak van prostituee'.

De persvoorlichting van de politie is een strategie geworden.

Rob Zijlstra, rechtbankverslaggever bij Dagblad van het Noorden

Hij denkt dat er nu een andere verhouding gaat ontstaan tussen de persvoorlichting van de politie en de media. "De persvoorlichting van de politie is een strategie geworden. We moeten nu nog voorzichtiger zijn."

Ook het Genootschap van Hoofdredacteuren vindt deze 'ruisstrategie', zoals de politie en het OM het noemen, kwalijk. "Dit kan de geloofwaardigheid van de journalistiek aantasten. Het is niet aanvaardbaar", zegt Marcel Gelauff, hoofdredacteur van de NOS en voorzitter van het Genootschap.

Karretje spannen

Thomas Bruning van de NVJ denkt ook dat de actie van de politie de geloofwaardigheid van de media aantast. Hij is blij dat dit bericht naar buiten is gekomen. "De politie kan de media niet zomaar voor hun karretje spannen. Het doet ook afbreuk aan de betrouwbaarheid van de politie. Dit is ronduit een slecht signaal."

De politie maakt op deze manier op een onjuiste manier gebruik van de media.

Thomas Bruning, NVJ

De NVJ krijgt wel vaker zulke meldingen van journalisten. In Amsterdam hebben agenten zich in een onderzoek al eens voorgedaan als journalisten. "Ook zien we regelmatig dat de media worden ingezet als een verlengstuk van justitie. Dat hun bijvoorbeeld wordt gevraagd beeldmateriaal van een zaak toe te sturen, omdat de politie dat niet heeft. De politie maakt op deze manier op een onjuiste manier gebruik van de media."

Eerder bij Opsporing Verzocht

Geertjan van Oosten van de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten heeft wel vaker gemerkt bij rechtszaken dat de politie deze 'ruisstrategie' toepast, maar dat gebeurde volgens hem alleen bij het opsporingsprogramma Opsporing Verzocht. "Dan zeggen ze dat ze geen idee hebben wie de dader is, maar dan hebben ze wel al een idee en hopen ze de dader zo uit de tent te lokken."

Maar gebruikmaken van nepnieuws heeft hij nog nooit eerder meegemaakt. "Ik heb wel eens geruchten gehoord, maar nooit zelf iets meegemaakt. Dat zou echt het begin van het einde zijn, als dat vaker gaat gebeuren."

Iedereen heeft hier gewoon zijn werk gedaan.

Mark Deuze

Volgens Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies, is de politie juist niet fout geweest. "Iedereen heeft hier gewoon zijn werk gedaan. De media werden gebruikt als instrument in het bestrijden van de criminaliteit. Het is niet kwalijk wat de politie heeft gedaan. Ze moeten het eigenlijk niet doen, maar ik snap het wel."

Deuze denkt dat de actie maar kleine gevolgen heeft. "Een kleine groep mensen zal meer wantrouwen in de journalistiek krijgen, een andere kleine groep mensen zal trots zijn op de politie en een hele grote groep mensen zal het niets uitmaken. Eigenlijk maakt het alleen de journalisten iets uit."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl