Hoe de natuurramp in Colombia zoveel levens kon kosten
"De dreiging van een natuurramp was er al lang en toch heeft dit ons overvallen", vertelt een inwoner van Mocoa, de Colombiaanse stad die afgelopen weekend werd bedolven onder een modderstroom. Daarbij kwamen zeker 260 mensen om het leven. De autoriteiten zouden op de hoogte zijn geweest van de gevaren, maar niet op tijd hebben ingegrepen.
Mocoa ligt in het zuiden van Colombia, in de provincie Putumayo, dicht bij buurland Ecuador. De stad is gebouwd langs een gelijknamige rivier. Voormalig correspondent Kees Elenbaas vertelt dat de plaats ligt ingeklemd tussen bergen en bossen, in het stroomgebied van drie grote rivieren. "Mocoa ligt in een soort kom, erg geïsoleerd."
Mede door ontbossing is het risico op modderstromen in het gebied de afgelopen jaren flink toegenomen. Negen maanden geleden al waarschuwde de milieuorganisatie Corpoamazonia voor aardverschuivingen, schrijft het Colombiaanse Semana magazine. Onderzoeken wezen uit dat de stad kwetsbaar was bij hevige regenval, zegt de directeur van de organisatie.
Colombia is een land dat uitblinkt in goede voornemens. Alleen belanden veel ideeën na verloop van tijd weer in de la.
Het land op de berghellingen was onvast en er stonden huizen te dicht bij de rivier. De woningen waren gebouwd in rivierbeddingen. Deze huizen werden grotendeels verwoest toen de Mocoa-rivier in de nacht van vrijdag op zaterdag buiten zijn oevers trad.
Dat gebeurde na hevige regenval: in één nacht regende het net zoveel als normaal in een maand. Volgens president Santos valt er dit jaar in het regenseizoen zoveel neerslag door klimaatverandering.
Normaal gesproken wordt de natte grond op zijn plek gehouden door de wortels van bomen en andere begroeiing. Bij berghellingen die kaal zijn door bosbranden of houtkap, komt de aarde sneller in beweging, vertelt een Amerikaanse deskundige tegen USA Today. "Waarschijnlijk ontstond er een lawine van modder die zo snel bewoog dat rotsen, puin en stukken van gebouwen werden meegesleurd."
AFPDe plek in de bergen bij Mocoa waar de aardverschuiving zou zijn begonnen 
AFPEen deel van de stad Mocoa dat is bedolven onder modder en puin
Al jaren verdwijnen in Putumayo grote stukken bos, sinds 2015 zo'n 9000 hectare. In 1989 al werd de Colombiaanse regering geadviseerd om een deel van de gekapte bossen opnieuw te planten en de rivieroevers te verstevigen. "Maar daar is heel weinig mee gedaan", zegt Elenbaas. "Colombia is een land dat uitblinkt in goede voornemens. Alleen belanden veel ideeën na verloop van tijd weer in de la."
Nu is de natie eventjes één, maar daarna gaat men weer over tot de orde van de dag.
Ook bij de hulpverlening na de ramp ziet Elenbaas dat het ontbreekt aan structuur. "Het leger, politie, hulpdiensten en hulporganisaties werden ingezet, maar zij lopen vooral door elkaar heen. Daarnaast kwam de hulpverlening laat op gang, omdat de stad zo moeilijk te bereiken is."
Het gevaar in Mocoa is nog niet helemaal geweken: het water in de rivieren staat nog steeds hoog. Daarnaast wordt de komende weken in meer gebieden in Colombia hevige regenval verwacht.
Elenbaas is bang dat een volgende natuurramp opnieuw slachtoffers zal eisen. "Ik vrees dat de ramp bij Mocoa niet leidt tot een beter regeringsbeleid. Ook dat is kenmerkend voor Colombia: nu is de natie eventjes één, maar daarna gaat men weer over tot de orde van de dag."
