'Trump zet bijl aan wortels wereldhandel'
VNO-NCW vindt de koers die de Amerikaanse regering woensdag heeft ingezet op het gebied van wereldhandel "heftig". Woensdag stuurde het Witte Huis een verklaring naar het Congres, waarin het voorstelt om de internationale spelregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) voortaan te mogen negeren als dat goed uitkomt. Dat kan wereldwijd grote gevolgen hebben, ook voor Nederland.
Hoewel het dus gaat om een intentieverklaring, moeten we de plannen zeer serieus nemen, volgens Marhijn Visser van belangenorganisatie VNO-NCW. "Dit is geen vrijblijvende oefening. President Trump zet de bijl aan de wortel van de Wereldhandelsorganisatie."
De WTO is in 1995 in het leven geroepen om de handel tussen landen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Daarvoor hebben de 164 landen die deelnemen aan het verbond, waaronder de VS en Nederland, samen regels afgesproken.
Mocht een lid zich niet aan die regels houden, dan kan een benadeeld land bezwaar maken bij de organisatie. De WTO beslist in dat geval of landen straffen mogen uitdelen, zoals een verhoging van het importtarief op bepaalde producten, zoals kaas of auto's. Zo'n hoger tarief kan vervelend zijn voor landen die veel van dit soort producten exporteren.
'Oneerlijk'
Dat is precies waar het de VS nu om gaat. Volgens president Trump zijn de huidige internationale afspraken vaak niet eerlijk voor Amerikanen. Als de VS benadeeld wordt, moet de Amerikaanse overheid uiteindelijk altijd zelf de bevoegdheid hebben om maatregelen te nemen, ook als dat volgens het oordeel van de WTO niet terecht is. Dat zou het land bij toetreding tot de WTO zelfs duidelijk als voorwaarde hebben gesteld.
Het voornemen om nu actief gebruik te gaan maken van die uitzonderingsoptie om onder handelsafspraken uit te komen, is volgens Visser in eerste instantie vooral gericht op landen zonder volledig vrije markt, zoals China. "Die houden er in Trumps ogen oneerlijke praktijken op na, zoals het subsidiëren van bedrijven en het manipuleren van beurskoersen door de overheid."
Meer handel voor Europa
De Amerikaanse plannen kunnen al snel effect hebben, denkt Visser. De VS kan bijvoorbeeld nu besluiten om Chinese bedrijven dwars te gaan zitten door de importtarieven voor hun producten met tientallen procenten omhoog te gooien. "Dan hebben we wel een handelsoorlog."
Dat zal in de praktijk ook voor- en nadelen hebben voor EU-landen als Nederland. Visser: "Dan kunnen de Chinezen in plaats daarvan meer producten bij ons komen halen." Maar het negeren van de WTO ondermijnt tegelijkertijd de wereldwijde handelsregels. "Daar kunnen wij ook last van krijgen. Stel dat wij oneerlijke handel door de VS willen aanvechten, dan kan Trump zeggen: daar hebben we niets mee te maken."
EU-president Tusk heeft in een reactie op de verklaring van Trump gezegd dat de EU achter de WTO blijft staan en voorstander blijft van een open handelssysteem dat is gebaseerd op regels.