Participeren in Nederland: soms mag je een smoes verzinnen

"Welkom in Nederland!", staat in grote letters bovenaan het A4'tje met daarop de participatieverklaring voor nieuwkomers. Het is de bedoeling dat per 1 juli alle nieuwkomers met een inburgeringsplicht verklaren dat zij de Nederlandse kernwaarden begrijpen en respecteren.

De Tweede Kamer stemde gisteren in met het plan van minister Asscher. Als ook de Eerste Kamer instemt, dan wordt het A4'tje onderdeel van de inburgering. Maar voor de pen op het papier gezet mag worden voor de handtekening onder de verklaring, moeten de migranten wel een cursus volgen.

In de bijbehorende Nederlandstalige cursus leren de nieuwkomers over alle onderdelen van de participatieverklaring. Daarbij komen bijvoorbeeld situaties aan bod waar de nieuwkomers mee te maken kunnen krijgen in de Nederlandse maatschappij.

Een voorbeeld uit de cursus: "Uw collega is homoseksueel en gaat trouwen met zijn vriend. Hij heeft u uitgenodigd om op de bruiloft te komen. U voelt zich ongemakkelijk. U twijfelt wat u moet doen."

Er wordt een aantal suggesties gedaan voor acceptabele oplossingen. Zo kan de nieuwkomer er bijvoorbeeld voor kiezen niet te gaan, maar wel mee te betalen aan het cadeau. Een iets opvallendere, maar volgens de cursus ook gebruikelijke oplossing in Nederland is: "U kunt natuurlijk ook een smoes verzinnen."

Ook krijgen de cursisten een opdracht die te maken heeft met de Nederlandse Grondwet. Daarbij wordt ingegaan op bijvoorbeeld de doodstraf; is deze wel of niet toegestaan in Nederland? Of moet je bij verkiezingen zeggen op wie je hebt gestemd?

Boete

De brochure van de cursus is in twaalf talen beschikbaar; Arabisch, Dari, Duits, Engels, Farsi, Frans, Nederlands, Pashtu, Somalisch, Spaans, Tigrinya en Turks. Daarnaast kunnen de nieuwkomers de participatieverklaring in hun eigen taal nalezen. Ze moeten uiteindelijk het Nederlandse A4'tje ondertekenen.

Wie niet wil ondertekenen kan een boete van maximaal 340 euro krijgen, die ook nog herhaald kan worden. Bovendien kan het Nederlanderschap niet worden verkregen als niet wordt voldaan aan het complete inburgeringsexamen, waar de participatieverklaring onderdeel van wordt.

Andere landen

Binnen Europa zijn er een paar andere landen waar een participatieverklaring ook een onderdeel is van de inburgering. In Duitsland is het bijvoorbeeld meer een overeenkomst tussen de migratiecoach en de migrant met afspraken over de vorm van het inburgeringstraject.

In Luxemburg is het traject rond de participatieverklaring vrij uitgebreid, al is deze wel vrijwillig. Zo wordt in een gesprek van twee uur een persoonlijke overeenkomst opgesteld en is er een speciale welkomsdag voor ondertekenaars. Frankrijk biedt een dergelijk pakket ook aan, maar daar is het wel verplicht.