'Kans dat het misgaat met tbs'er op verlof is heel klein'

Nabestaanden van het meisje van Nulde zeggen vandaag in het AD te vrezen voor hun veiligheid. De moordenaar van het meisje is op onbegeleid verlof. De familie is bang dat Mike J. nu achter de zus van het meisje aan gaat. Een begrijpelijke angst, maar de kans op recidive is klein, zegt Hjarmar van Marle, emeritus hoogleraar forensische psychiatrie en voormalig directeur van het Pieter Baancentrum in Utrecht.

Mike J. vermoordde in 2001 de toen 4-jarige Rowena Rikkers. Hij verspreidde haar lichaam in delen over het land. Haar romp werd op het strand bij Nulde gevonden. "Ik ben heel bang nu 's avonds over straat te lopen omdat ik niet weet wanneer hij buiten is", zegt haar zus Rochelle (18) tegen Hart van Nederland. "Hij heeft mijn zus wat aangedaan. Ik ben bang dat ze niet de laatste zal zijn."

Van Marle begrijpt die angst dus, maar zet er wel een kanttekening bij. "Angst is een emotie die sterk gekleurd is door wat er destijds is gebeurd. Vanuit de verlofregeling en de verlofbegeleiding houden we er rekening mee. We proberen die angst door feiten en veiligheid te compenseren."

Van Marle wijst erop dat een onbegeleid verlof maar een paar uur duurt. Daarna moet de tbs'er zich weer melden in de kliniek. Mike J. zou volgens een artikel in het AD allerlei krantenknipsels aan de muur hebben in zijn cel. Ook zou hij een narcistische persoonlijkheid hebben met psychopathische trekjes.

Volgens Van Marle hoeft dat allemaal niets te zeggen. "Wij 'gewone burgers' vinden knipsels en woorden als psychopathie al snel verdacht. Maar van een heleboel zaken is wetenschappelijk aangetoond dat ze niets met recidive te maken hebben. Psychopathie is op zichzelf geen risicofactor. Psychopathie is een karaktertrek die ook heel veel mensen in de maatschappij hebben. Dat zijn dan weliswaar geen aangename mensen, maar het zijn niet mensen die per definitie delicten gaan plegen."

"Knipsels in een cel, wat moet je ermee? Doet die man dat om zich weer schuldig te voelen. Om eraan terug te denken om het nooit meer te doen. Of staat hij erbij te glunderen? Dat zijn gegevens waar we allemaal onze fantasieën bij hebben, maar dat is niet meteen harde realiteit waarop je kan sturen in de beveiliging."

Van Marle zegt dat het eigenlijk heel weinig mis gaat met tbs'ers die op onbegeleid verlof gaan. "We hebben ongeveer 40.000 verlofbewegingen per jaar, dat is meer dan 100 tbs'ers per dag in Nederland op straat. Het gaat een à twee keer per jaar mis op die 40.000. Dat ze te laat of helemaal niet meer terugkeren naar de kliniek is dertig keer per jaar. Maar vanzelfsprekend is elke keer dat het misgaat, te veel."