Politieke uitspraken 2016: meer dan pleur op en knettergek
Het taalgebruik van politici was ook dit jaar weer onderwerp van gesprek. Van het "pleur op" van premier Rutte in Zomergasten tot het "knettergek" van PVV-leider Wilders over zijn rechtszaak.
Maar het ging dit jaar natuurlijk ook over kerncentrales, politieke samenwerking, de prijs van medicijnen, de arbeidsmarkt en asielzoekers.
De medicijnen kunnen de kwaliteit van leven spectaculair verbeteren en zelfs mensen genezen. Maar ze zijn ongekend duur en dreigen daarmee te leiden tot onbetaalbare zorg.
Januari
De farmaceutische industrie ontwikkelt voor heel veel ziekten en aandoeningen speciale medicijnen. Soms kosten ze tienduizenden euro's per behandeling. Minister Schippers van Volksgezondheid vindt dat de farmaceutische bedrijven te veel een monopoliepositie hebben.
Het afgelopen jaar heeft Schippers onderhandeld met de industrie over de prijzen van medicijnen. Ook heeft zij geld gegeven aan de stichting Fair Medicine, een samenwerkingsverband van artsen, patiënten, verzekeraars, bedrijven en investeerders die medicijnen ontwikkelen en produceren tegen zo laag mogelijke kosten.
Mijn oproep is, was en blijft dat andere politieke partijen zaken zullen moeten doen met de PVV. Het is aan niemand uit te leggen als dat niet gebeurt. Ik denk dat het volk dan in opstand komt.
Februari
PVV-leider Wilders komt met zijn uitspraken over een opstand of een revolte onder de kiezers, als andere politieke partijen niet met hem zouden willen samenwerken. Alleen als de PVV 76 zetels haalt kan de partij alleen regeren. Maar ook aan het eind van het jaar zijn er nog weinig partijen die daarvoor voelen.
In het verleden hebben alleen VVD en CDA een (gedoog)coalitie met de PVV gevormd. CDA-leider Buma zegt al jaren dat dat onder zijn leiding niet meer zal gebeuren.
VVD-leider Rutte zegt nog in december dat Wilders eerst zijn 'minder Marokkanen'-uitspraak moet terugnemen. En ook VVD-fractievoorzitter Zijlstra zegt dat samenwerken door het PVV-programma onmogelijk is. Toch kan het onderwerp een rol in de verkiezingscampagne gaan spelen, door waarschuwingen als die van PvdA-lijsttrekker Asscher.
Roken is ook heel lang normaal gevonden, maar geleidelijk is er steeds meer weerstand tegen ontstaan. Met de auto moet hetzelfde gebeuren: het is vies en ongezond.
Maart
Veel Kamerdebatten dit jaar gaan over energie en de milieudoelstellingen. Windmolens, het terugdringen van gaswinning en elektrische auto's. De PvdA wil als regeringspartij voorop lopen en presenteerde een plan dat binnen veertien jaar alle benzine- en dieselauto's uit het straatbeeld moeten zijn verdwenen.
Minister Kamp komt in zijn laatste jaar als minister met de energieagenda voor de komende jaren. Niet alle partijen vinden dat plan ambitieus genoeg, maar volgens Kamp zijn de doelstellingen in ieder geval haalbaar.
Er moet wel op tijd geleverd worden, anders krijgen we weer die sporthallen.
April
In de eerste helft van het jaar verwachtte het kabinet nog grote groepen asielzoekers. Staatssecretaris Dijkhoff spoorde gemeenten aan opvanglocaties te zoeken en ook gewone woningen aan te wijzen voor vreemdelingen die na de asielprocedure mogen blijven.
Maar in de tweede helft van het jaar blijkt de toestroom minder groot dan verwacht. Veel opvanglocaties staanleeg. Uiteindelijk wordt een groot deel van de geplande asielzoekerscentra geschrapt. Aan het eind van het jaar wordt bekend dat sommige asielzoekers, de meesten zonder kans op verblijf, veel overlast veroorzaken. Criminele asielzoekers worden sneller het land uit gezet.
Volgens de meest optimistische schatting kost het de Russen 60 uur om in Riga te staan. Als je in Den Haag woont klinkt dat ver weg. In Riga denken ze daar anders over.
Mei
Steeds meer politieke partijen komen tot de conclusie dat de afgelopen jaren te veel is bezuinigd op defensie. De oorlogen in het Midden-Oosten en het noorden van Afrika, de veiligheidsdreiging door Rusland en het einde van de vanzelfsprekendheid van Amerikaanse hulp, vragen om meer mensen en materieel.
De Tweede Kamer houdt een hoorzitting met defensiedeskundigen als Jaap de Hoop Scheffer, oud-minister en voormalig NAVO-chef. Die luiden allemaal de noodklok. Na verschillende debatten steunt bijna de hele Kamer een extra uitgave van miljarden voor defensie. Veel partijen hebben hun verkiezingsprogramma aangepast en willen er na de verkiezingen nog meer geld bij.
Laat dit een wake-upcall zijn. Veel mensen snappen Europa niet meer. Ze ergeren zich aan de regels die over ons worden uitgestort.
Juni
Na het Oekraïne-referendum in Nederland op 6 april, is er in juni een brexit-referendum in Groot Brittannië. Ook daar spreekt de bevolking zich uit tegen de koers van de Europese Unie. Sommige partijen in de Tweede Kamer willen een snel afscheid van Groot-Brittannië, maar de regeringspartijen zeggen dat de Britten zelf het tempo moeten uitmaken.
In ieder geval heeft ook de uitslag van dit referendum invloed op de politiek en hoe de politici over Europa praten. Premier Rutte sluit in december een deal met de EU-landen over een bijlage bij het Oekraïne-verdrag, tot grote ontevredenheid van de initiatiefnemers van het referendum.
Reden temeer voor geen versnelde toetreding tot de EU.
Juli
De mislukte staatsgreep in Turkije op 15 juli zet ook in Nederland allerlei processen in gang. Nederlandse Turken gaan met Turkse vlaggen de straat op, de Turkse regering probeert tot irritatie van de politiek vat te krijgen op de Gülenbeweging in Nederland en de Tweede Kamer wil even geen onderhandelingen met Turkije over toetreding tot de EU.
De Tweede Kamer houdt een hoorzitting met Turkse organisaties in Nederland. Dat leidt in november tot een Kamervoorstel om de samenwerking te beëindigen omdat dit de integratie eerder tegenwerkt dan bevordert. Minister Koenders roept de Turkse ambassadeur op het matje over de rol van Diyanet, de moskee-organisatie van de Turkse regering, waarna Turkije zijn attaché terugtrekt.
Hij heeft nog steeds die rare gedachten. We willen hem niet bij de gewone gevangenen hebben.
Augustus
Minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff hebben nog dagelijks te maken met twee bijzondere misdadigers: Volkert van der Graaf, de moordenaar van Pim Fortuyn die vervroegd is vrijgelaten, en Mohammed B., de moordenaar van Theo van Gogh.
Dijkhoff moet een oplossing verzinnen voor een uitspraak van een speciale commissie dat B. al te lang op een gesloten afdeling zit. B. gaat uiteindelijk naar een speciale terroristencel. Van der Steur heeft het aan de stok met de Tweede Kamer omdat de psychische begeleiding van Van der Graaf een wassen neus zou zijn. Inmiddels heeft het OM de rechter gevraagd Van der Graaf nog een jaar op te sluiten.
Een ordentelijk proces is belangrijker dan een datum.
September
In september laat de Tweede Kamer voor het eerst duidelijk aan staatssecretaris Wiebes weten weinig vertrouwen te hebben in de nieuwe wet voor zzp'ers om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Na heel veel discussie en waarschuwingen van zzp'ers dat zij geen opdrachten meer krijgen, stelt het kabinet de nieuwe wet uit tot in elk geval 2018.
Ook de Wet werk en zekerheid van minister Asscher leidt tot de discussie of die de arbeidsmarkt niet meer schade toebrengt dan goed doet. In plaats van dat werkgevers mensen langer in dienst nemen, zien sommigen er helemaal van af. Kleine ondernemers betalen relatief veel kosten bij ontslag en langdurig zieke werknemers. De aanval hier komt van de VVD. Uiteindelijk doet ook Asscher water bij de wijn.
Ik dacht: who the fuck zijn jullie? Je kent me niet, alleen maar van de tv. Je hebt nog niet eens met me gesproken.
Oktober
Ouderenambassadeur John de Wolf is op bezoek in de Tweede Kamer. Hij legt uit dat het één ding is om de pensioenleeftijd te verhogen, maar een ander ding om na een bepaalde leeftijd nog een baan te vinden. Ook hij werd eens afgewezen op grond van zijn leeftijd.
De alarmerende berichten dat van veel ouderen volgend jaar het pensioen zal worden gekort blijken aan het eind van het jaar mee te vallen. Het pensioenstelsel als geheel zal een belangrijk verkiezingsonderwerp worden, omdat veel politieke partijen vinden dat het niet meer past bij deze tijd.
De dag dat ik mijn moeder naar een verpleeghuis bracht, was de verdrietigste dag van mijn leven.
November
Bijna elke week in 2016 ging het wel over de kwaliteit of het gebrek daaraan in de ouderenzorg. Staatssecretaris Van Rijn moet regelmatig verantwoording afleggen over de bezuinigingen en veranderingen uit het regeerakkoord. In november reageert hij persoonlijk op een open brief van columnist Hugo Borst over diens moeder.
De Tweede Kamer wil vastleggen hoeveel personeelsleden er per oudere bewoner aan het werk moeten zijn. Van Rijn wil dat ook wel, maar de praktijk blijkt weerbarstig. Er blijkt onvoldoende verplegend en verzorgend personeel te zijn om zulke afspraken te maken.
Ik heb gezegd dat als het mijn verantwoordelijkheid was geweest, ik ze voor de zekerheid had gesloten.
December
In januari zei de toezichthouder op de Belgische kerncentrales nog: "Dat er af en toe wat stuk gaat is geen reden tot bezorgdheid. Wij schrikken van het wantrouwen in Nederland." Dit was vlak voor de eerste gezamenlijke kerncentrale-inspectie van België en Nederland. Minister Schultz had die georganiseerd omdat er in de Nederlandse steden en dorpen in de buurt van de centrales veel zorgen zijn.
Ze zei dat ze geen reden had om aan de veiligheid te twijfelen, tot er in december een rapport over brandveiligheid verscheen. Daarna wilde zij dat de centrales voor de zekerheid dichtgingen. Maar de Belgische overheid gaf daar geen gehoor aan.
Aanstaande vrijdag 30 december: Het politieke jaar 2016 in foto's.