Laatste Nederlandse bruine beer bij Noordwijk

Onderzoekers hebben begin dit jaar de resten van een van de laatste Nederlandse bruine beren gevonden. Het dier leefde ruim duizend jaar geleden bij Noordwijk, meldt Nature Today op basis van een artikel in Lutra, het wetenschappelijk tijdschrift van de Zoogdiervereniging. 

Archeologen van de Leidse Universiteit, die eigenlijk op zoek waren naar slakken, vonden in februari een aantal botten tijdens onderzoek in de Amsterdamse Waterleidingduinen, iets ten noorden van Noordwijk. Het ging volgens  Omroep West onder andere om een vrijwel complete linkervoorpoot van een bruine beer van ''gemiddelde grootte''. 

De bodem in het onderzoeksgebied is gevormd in het Holoceen. Dat is de geologische periode waarin wij nu leven en die zo'n twaalfduizend jaar geleden begon. Uit de hoogteligging en uit vergelijking met geologische bodemprofielen van de directe omgeving, konden de onderzoekers afleiden dat hun vondsten waarschijnlijk van jong-Holocene ouderdom waren. 

Jonge duinen

De botten van de bruine beren werden aangetroffen in een bodem die is gevormd in de top van de zogenoemde Oude Duinen, destijds een oud, ongestoord en vochtig loofbos. Deze duinen zijn omstreeks het jaar 1000 'overstoven' door de Jonge Duinen.

De leeftijd van de resten is vastgesteld door middel van koolstofdatering. De ouderdom van de gevonden botten ligt tussen de jaren 880 en 970. Dat maakt het vrijwel zeker dat de botten resten zijn van de laatste in het wild levende bruine beren in Nederland. Door ontbossing en jacht verdween de bruine beer omstreeks het jaar 1000 uit Nederland.

In heel Nederland

De onderzoekers geven in het artikel ook een actueel overzicht van alle Holocene overblijfselen van bruine beren die tot dusver in Nederland zijn gevonden.  Hoewel zeldzaam, zijn botten en tanden verspreid over het hele land aangetroffen. Maar het is onzeker of de bruine beer overal leefde. Een doorboorde tand bijvoorbeeld kan door mensen als amulet zijn meegenomen. 

Alleen de nu gepresenteerde vondst uit de duinen bij Noordwijk, en een vondst van botten uit de duinen op Schouwen (Zeeland, 2015), zijn in ongestoorde afzettingen gedaan. Andere vondsten in Nederland zijn waarschijnlijk door toedoen van de mens in of bij nederzettingen terechtgekomen.