'In Van Straatens tekeningen zag je dingen die hij niet tekende'

Zijn laatste tekening maakte de overleden Peter van Straaten begin augustus voor de Volkskrant. Een man en een vrouw op het strand, turend naar Engeland. Een commentaar op de brexit, maar volgens vriend en collega Stefan Verweij ook symbolisch voor zijn eigen vertrek.

"Als ik me niet vergis is het ook getekend op zijn ziekbed", zegt Verweij die al jaren tekeningen maakt voor de Volkskrant. "Dat kon je aan die tekening ook zien. Het was een beetje trillerig, maar het bleef wel een echte Van Straaten. Het was een emotionele tekening."

Verweij was een goede vriend van Van Straaten. Hoelang hij hem heeft gekend, weet hij niet. "Bij goede vriendschappen weet je dat nooit. Of het nu 20 jaar is of 25 jaar, geen idee. Dan speelt tijd geen rol."

Van Straaten was al een heel bekende tekenaar toen Verweij begon, dus toen hij hem ontmoette bij zijn uitgever was dat wel een speciaal moment. "Het klikte vrij snel, maar ik dacht natuurlijk wel: potverdorie, dat is die tekenaar." Hij kende Van Straatens boeken en verhalen. "Daar was je gezond jaloers op. En je dacht dan: zo moet het."

Ook toen ze dikke vrienden werden, bleef de bewondering, zegt Verweij. "Ik was altijd wel onder de indruk van hem, want hij wist alles. Hij wist alles over wijnen, hij wist alles over de natuur... Maar het was nooit op een belerende manier dat hij zijn kennis deelde."

Van Straaten wist niet alleen veel, hij kon ook veel, stelt Verweij. "Hij was een alleskunner." Behalve tekenen kon hij ook goed schrijven. Hij stond wekelijks in Vrij Nederland en dagelijks in het Parool. "Hij had een enorm oeuvre, maar daar had hij geen moeite mee. Als ik hem maandags belde, was hij tekeningen aan het uitwerken. Ik moest dan nog beginnen, maar dan had hij alweer vijf tekeningen klaarliggen."

Waar zijn vriend de energie vandaan haalde om steeds opnieuw op hoog niveau te blijven presteren? "Geen idee, maar hij kon ook niet zonder. Hij kon niet stoppen. Het was een goede vorm van verslaving. Zo van, ik heb een mening en die komt dan de volgende dag in een krant of in een tijdschrift. Dat is wat je als tekenaar doet en hij deed dat op een grandioze manier."

"Hij was een onvoorstelbare observator van hoe relaties in elkaar zaten." En dat was volgens Verweij de sterkste kant van Van Straaten. "Daardoor herkenden veel mensen zich in zijn tekeningen, terwijl hij niet altijd duidelijk herkenbare mensen tekende."

"We hebben samen voor de Gelderlander gewerkt en dan zei hij: 'Ik krijg altijd boze brieven en jij met je zwarte tekeningen krijgt nooit een reactie'. Hij was daar verbaasd over. Er waren heel veel mensen die zich persoonlijk voelden aangesproken door zijn tekeningen", zegt Verweij. "Dat was zijn kracht. Als je dit soort reacties krijgt, dan doet het ertoe wat je maakt."

Verweij denkt dat Van Straatens naam langer blijft hangen dan die van andere overleden tekenaars. "Ik geloof dat hij echt heel belangrijk is geweest. Hij maakte de kranten en de tijdschriften spannend."

"Maar hij heeft voor mij ook veel betekend. Hij heeft me veel geleerd. Niet alleen hoe je een tekening laat kloppen, maar ook de tekst. En hij was in staat om verbeelding te gebruiken, zodat je zelf kon invullen wat er gebeurt. Je zag heel veel dingen gebeuren die hij niet tekende."

Maar de twee vrienden hadden het vooral heel leuk als ze samen waren. "Dan hadden we gewoon ordinair lol en maakten we kleine jongetjesgrapjes." Die volgens Verweij vaak helemaal nergens over gingen.