Vrouw in een hoed, Olga (1938)
NOS NieuwsAangepast

Nu in Londen, hoe Picasso 'zijn' vrouwen portretteerde

  • Suse van Kleef

    Correspondent Groot-Brittannië

  • Suse van Kleef

    Correspondent Groot-Brittannië

Vanaf vandaag zijn in de National Portrait Gallery in Londen tachtig portretten van de hand van Picasso te zien: Picasso Portraits. Het merendeel van de portretten bestaat uit schilderijen van zijn vrienden, minnaressen en vrouwen. Dat maakt dat de expositie niet alleen een overzicht geeft van zijn werk, maar ook inkijkje biedt in het turbulente privéleven van de legendarische schilder.

"Dat persoonlijke aspect is belangrijk", zegt curator Elizabeth Cowling, die de expositie - de grootste verzameling van Picasso's portretten in twintig jaar - samenstelde. "Zijn werk kwam voort uit zijn ervaringen. Iedereen die hier is afgebeeld, maakte deel uit van zijn leven."

Er hangen portretten van vrienden zoals componist Igor Stravinsky en fotografe en model Lee Miller. Ook aan portretten van zijn minnaressen, geliefden en Picasso's twee vrouwen geen gebrek. Vanaf 1905 krijgen vrouwen een steeds prominentere rol in zijn werk.

Veel verschillende vrouwen

De manier waarop Picasso - die ooit gezegd zou hebben dat je als vrouw ofwel een godin, ofwel een voetveeg was - 'zijn' vrouwen afbeeldt, verschilt sterk. Je ziet het goed bij de drie portretten van drie verschillende geliefden die naast elkaar hangen, zegt Cowling. "Hier zie je perfect hoe hij de persoonlijkheid van de vrouwen vangt."

Drie vrouwen, drie stijlen: Marie-Thérèse Walter, Nush Eluard, Dora Maar

Ronde lijnen en vormen voor de moeder van zijn twee kinderen, Marie-Thérèse Walter. Delicate, scherpe lijnen voor de fragiele Nusch Éluard. En donkere kleuren en inkt voor de intellectuele en temperamentvolle Dora Maar. "Die verschillen hebben niets te maken met ontwikkeling, maar alles met stijl. Hij koos een stijl en liet zien dat hij die geweldig beheerste", legt de curator uit.

Er is sowieso een grote variëteit aan stijlen van de kunstenaar te zien: van zijn bekende surrealisme tot zeer realistisch werk. Van schetsen tot karikaturen. "Picasso stond nooit stil", vindt Cowling. "Hij was altijd op zoek naar nieuwe manieren om dingen te doen."

Rouw om Cézanne

De grote kunstenaars van voor Picasso's tijd zijn een belangrijke inspiratiebron. Soms duidelijk zichtbaar, soms heel subtiel. Bijvoorbeeld in een zelfportret uit 1906, vertelt Cowling.

"Picasso was hier 25 jaar oud, en het was het jaar dat Cézanne, de kunstenaar die hij het meest bewonderde, overleed. In dit werk zitten verschillende verwijzingen naar Cézanne, en door zijn houding en blik denk ik dat je hem hier ook ziet rouwen."

Zelfportret met palet

Rembrandt

De tentoonstelling heeft ook een Nederlands tintje. "We weten door zijn tweede vrouw dat Picasso absoluut geobsedeerd was door Rembrandt", vertelt de curator. "Dat zie je bijvoorbeeld heel direct terug in een werk waarbij een Rembrandt-achtig figuur de hand vasthoudt van zijn eigen geliefde Marie-Thérèse. Hij identificeert zich hier duidelijk met Rembrandt."

Wat Picasso zo bijzonder maakt? Cowling: "Je ziet de denkfases. Het proces, de dynamiek. Hij zei zelf: het afmaken van werk is eigenlijk het doden van het werk. Als het niet helemaal af is kan je het als artiest en als publiek altijd zelf afmaken, en blijft het dus in leven."

Portret van Olga Picasso (1923)
Portret van Nusch Eluard (1938)

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl