Na vijandig bod: wat is er aan de hand in verzekeringsland?

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

Verzekeraar NN wil verzekeraar Delta Lloyd overnemen. Of dat bedrijf nu wil of niet. En de bieder heeft er 2,4 miljard euro voor over. Om te beginnen.

Dit terwijl de prooi nogal wat problemen kende. Delta Lloyd had ruzie met de toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) over het riskante beleggingsbeleid, stond voor de rechter, maar haalde bakzeil. Aandeelhouders moesten 650 miljoen euro bijpassen om de buffers op te hogen.

Er zijn meer voorbeelden van brokkenpiloten uit de branche. Aegon maakte beleggers begin dit jaar flink aan het schrikken toen bekend werd dat de solvabiliteitsratio, het bufferkapitaal, voor Nederland een schamele 135 procent bedroeg. De meeste verzekeraars zitten boven 175 procent.

Verzekeraar Reaal is voor een appel en een ei verkocht aan het Chinese Anbang: één euro voor de hele verzekeringsboel, plus 1,35 miljard euro om de kapitaalbuffers te versterken.

Zwaar weer

Volgens onderzoek van advieskantoor Deloitte zullen op korte termijn twee van de zes grote verzekeraars verdwijnen. Verzekeraars zijn te klein, te veel met kosten bezig, en lopen achter met digitale ontwikkelingen.

De verzekeraars zitten in zwaar weer; DNB noemt ze in een dinsdag verschenen rapport (samen met de pensioenfondsen) het grootste risico voor de Nederlandse financiële stabiliteit. Met andere woorden, er moet daar veel gebeuren.

Rentespook

De grote oorzaak van de zorgen over verzekeraars is de lage rente. En de rente blijft nog heel lang erg laag, waarschuwde bankpresident Klaas Knot gisteren. Dat is niet alleen een probleem voor banken en pensioenfondsen, maar ook voor levensverzekeraars.

Lage rente maakt de langlopende verplichtingen duurder, terwijl de beleggingen die er tegenover staan juist in waarde dalen. Ook tast het de solvabiliteit aan, de kapitaalbuffers, waardoor de financiële positie van verzekeraars is verslechterd.

Renterisico's kun je gedeeltelijk afdekken met rentederivaten. Maar de prijzen voor dat soort verzekeringen zijn gestegen door die alsmaar dalende rente en de stijgende vraag om dit af te dekken.

Weggejaagd

Daarnaast hebben verzekeraars last van een veranderde markt. De vraag naar levensverzekeringen daalt al jaren, en de woekerpolisaffaire heeft veel mensen weggejaagd.

Ook is het kommer en kwel bij de schadetak. Door de grote concurrentie zijn de marges krap. Door extreem weer en klimaatverandering hebben verzekeraars veel meer geld moeten uitkeren. En autoschadeverzekeringen zijn voor veel verzekeraars een verliespost geworden.

Verzekeraars hebben doorgaans wel een langere horizon door langlopende contracten, dus van paniek is geen sprake, maar men knijpt hem wel. Er staat nog geen verzekeraar op omvallen, maar de situatie is moeilijk.

Buffer

Bij dat alles komt nog dat de toezichteisen en kapitaalvereisten voor verzekeraars zijn aangescherpt. De solvabiliteitsratio, de mate waarin aan de financiële verplichtingen kan worden voldaan, ligt voor de meeste verzekeraars boven de 175 procent, maar Aegon en Delta Lloyd schoten daar eerder dit jaar een stuk onder.

Met een zwakkere financiële basis is de kans op ongelukken groter. Verzekeraars, banken en pensioenfondsen zijn nauw met elkaar verweven. Als zich dan een calamiteit of een crisis voordoet, kan een verzekeraar zomaar omvallen, met grote gevolgen voor het hele financiële stelsel.

DNB en het ministerie van Financiën werken daarom aan wetgeving om een faillissement voor te zijn, en als het onverhoopt gebeurt de gevolgen te beperken.

Samengevat bestaan de zorgen van verzekeraars uit de lage rente, een zwaarder toezichtregime, concurrentie, het kwakkelende schadebedrijf en een opdrogend levenbedrijf. Consolidatie, een overname of fusie kunnen de problemen deels oplossen, maar er moet ook nog het nodige gebeuren in de manier waarop verzekeraars opereren. De digitalisering moet nog een hele weg afleggen.

App

Banken zijn volop bezig met het digitaliseren van hun diensten en producten. Minder bankkantoren en mensen aan balies, en veel meer via de pc of de smartphone, van betalen tot overschrijven. Verzekeraars blijven op dat terrein nog achter en hebben pas kleine stapjes gezet.

In Azië zijn verzekeraars veel verder met de digitalisering, met apps waarmee je van alles kunt regelen, afsluiten en schade afhandelen.

In dat licht is het niet verwonderlijk dat juist ook Aziatische partijen azen op de Nederlandse en Europese verzekeringsmarkt. In 2008 timmerde het Chinese Ping An al aan de weg met een investering in Fortis, hoewel dat avontuur met een flinke kater is geëindigd.

Het Taiwanese financiële conglomeraat Fubon heeft geld gestoken in Delta Lloyd. En vorig jaar nam het Chinese Anbang Vivat helemaal over.

Stratego

De beer is los met het vijandige bod dat NN heeft uitgebracht op Delta Lloyd. Het is het startschot voor de al lang verwachte consolidatieslag. Vivat is ook geïnteresseerd in Delta Lloyd.

In de markt gonst het dat er meer verzekeraars te koop staan of op de nominatie staan voor een overname: Generali, Aegon wil delen kwijt, Legal & General, Allianz.

"Het grote Stratego-spel is begonnen", aldus een ingewijde uit de sector.