'De dieren gaan weg uit Gaza. Wij zitten hier vast'
Laziz was de laatste tijger die Gaza nog had. Nu is ze op weg naar Zuid-Afrika. Deze week is de dierentuin in Khan Younis helemaal leeggehaald. Althans, wat er nog over was van de ooit levendige tuin. De toestand was onhoudbaar, vond internationale organisatie ‘Four Paws’, die de tijger en veertien andere dieren weghaalde uit het verarmde Gaza.
Laziz zit al opgeborgen in een grote houten kist om haar reis aan te vangen. Heel af en toe gromt ze. Grote blokken ijs worden aangesleept om de kist te koelen. In de bloedhitte werken dertien ingevlogen dierenartsen en hulpverleners aan de ontmanteling van de tuin. Een paar aapjes (eentje zwanger), een pelikaan, twee stekelvarkens, reuzenschildpadden en nog zo wat.
Ze worden verdoofd, krijgen een medisch onderzoek dat z’n weerga in Gaza niet kent (bloedafname, echo, injecties), een chip onder hun huid en een foto voor in hun paspoort. De paar kinderen uit de buurt vergapen zich aan de zorg voor de dieren. “Het was vroeger mooier hier dan je je kan voorstellen’, zegt een jochie. “Nu is er niets over. Ik ben verdrietig, vooral om Laziz.”
Op een betonnen vloer, zonder water, zo’n leven wens je geen dier toe.
Zo’n tien jaar geleden kwamen ze illegaal Gaza binnen, via de lucratieve smokkeltunnels met Egypte. Wilde dieren waren toen goeie business. Bijna honderd dieren had Ziad Aweda in zijn zelf gebouwde tuin. Schoolklassen kwamen met bussen. Een mooi inkomen voor hem en zijn zoons.
Maar een dierentuin en Gaza gaan slecht samen. Drie oorlogen, geen gespecialiseerde kennis, sterk vervuild water, kleine hokken. Veel dieren gingen dood, de bezoekers bleven weg. Ziad Aweda, die eerder dode dieren had ‘gemummificeerd’ om meer bezoekers te lokken (waarmee zijn tuin internationaal berucht werd als 'de slechtste dierentuin ter wereld') redde het niet meer.
De operatie kost minimaal 40.000 euro, waarschijnlijk meer. Kon met dat geld de dierentuin niet worden opengehouden? “Nee”, zegt Indra Kley van Four Paws. "De situatie in Gaza is te instabiel om hier te investeren. En daarbij, de omstandigheden zijn hier sowieso te slecht. De tijger leefde jaren in een hok van drie bij drie meter. Op een betonnen vloer, zonder water, zo’n leven wens je geen dier toe."
Ik heb een aanbod van Hamas geweigerd, dit was voor mij en mijn kinderen.
De eigenaar kreeg nog een aanbod van Hamas, vertelt hij. Die wilden de hele boel naar hun eigen dierentuin overbrengen. Maar zijn relatie met Hamas is niet best. “Ik heb geweigerd. Dit project was voor mij en mijn kinderen.” Iemand die hem van nabij kent, vertelt dat hij - voordat Four Paws kwam - nog wel wat dieren heeft verkocht. Maar daar wil hij zelf niet over praten. Four Paws zegt niet te weten wat er zich allemaal precies heeft afgespeeld.
Ziad Aweda fantaseert alweer over het binnenhalen van nieuwe dieren, zegt dat hij er zelfs al besteld heeft. Maar Four Paws is onverbiddelijk. Die hebben contractueel laten vastleggen dat Aweda nooit meer een dierentuin kan beginnen.
In de vroege ochtend gaan de dieren grensovergang Eretz over, een beter leven tegemoet. Legaal deze keer, maar niet minder makkelijk. De blokkade door Israël is er immers nog steeds. Pas na uitgebreide controles mogen ze door, wat voor veel mensen in Gaza niet is weggelegd.