RIVM krijgt veel vragen over nieuw tekenvirus
Het RIVM krijgt veel vragen over het nieuwe tekenvirus dat afgelopen voorjaar voor het eerst in Nederland werd aangetroffen. Het gaat om het TBE-virus, dat zich vanuit Rusland en Duitsland nu ook in Nederland verspreidt. Het virus kan leiden tot teken-encefalitis, een ontsteking in de hersenen.
Het RIVM krijgt er tientallen vragen per week over. Mensen willen vooral weten of ze bezorgd moeten zijn, zegt Jaap van Dissel, hoofd Infectiebestrijding bij het RIVM. "We leggen dan uit dat het zaak is om te voorkomen dat je een tekenbeet oploopt en dat je een teek die zich in je heeft vastgebeten zo snel mogelijk verwijdert."
Het virus is in Nederland tot nu toe alleen gevonden in teken op de Sallandse Heuvelrug en de Utrechtse Heuvelrug. Meestal gaat het virus over van dier op dier. Het komt veel minder voor dat teken het op mensen overdragen. Voor zover bekend is er tot nu toe in Nederland alleen een wandelaar op de Utrechtse Heuvelrug besmet met het TBE-virus. Die patiënt is inmiddels herstellende.
Beter in kaart brengen
Hoewel er nog maar één ziektegeval bekend is, wil het RIVM de verspreiding van het virus onder teken goed in kaart brengen. Het onderzoek richt zich op de vraag of het TBE-virus ook in andere delen van Nederland voorkomt en hoe groot de kans is om een infectie op te lopen. "Dat onderzoeken we om een juiste afweging te kunnen maken voor verdere maatregelen, zoals vaccinatie van specifieke beroepsgroepen."
Op dit moment is er geen aanleiding om daartoe over te gaan. Wel is er al een vaccin, dat ook in Nederland te verkrijgen is. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt voor mensen die voor een langere periode op vakantie gaan in landen als Oostenrijk, waar die teken-encefalitis veel voorkomt.
Het onderzoek naar de verspreiding begint dit najaar. Het RIVM werkt daarbij samen met onder meer het Central Veterinary Institute (CVI) en de Universiteit Wageningen.
Hoe gaan ze elders in Europa met het TBE-virus om?
In Oostenrijk is het vaccin opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Dat betekent dat het overgrote deel van de bevolking wordt gevaccineerd. Daardoor is 85 procent van de bevolking beschermd tegen het virus. "De reden daarvoor is dat het virus in heel Oostenrijk voorkomt en er ook veel meer mensen ziek door zijn geworden dan elders in Europa", legt Van Dissel uit.
In bijvoorbeeld Zweden en Duitsland komt het virus vooral lokaal voor, dus in specifieke gebieden. Daar wordt dan ook niet landelijk gevaccineerd. Wel wordt vaccinatie voor sommige beroepen, zoals jager of houtvester, er standaard aanbevolen.
Toch is ook in het buitenland de kans om de ziekte op te lopen klein. Dat komt doordat maar een heel klein deel van de teken met TBE besmet is. De kans om door een tekenbeet de ziekte van Lyme te krijgen is veel groter. Zo'n 2 procent van alle tekenbeten leidt tot de ziekte van Lyme. Het risico op tekenencefalitis is honderd maal kleiner, zegt Van Dissel.
Bij Staatsbosbeheer komen geen specifieke vragen over het nieuwe virus binnen. "We zien dat mensen zich al langere tijd realiseren dat bescherming tegen teken belangrijk is als je het bos of hoge gras in gaat", zegt een woordvoerder.
Ine Nijveld, boswachter op de Sallandse Heuvelrug, benadrukt dat het voorkomen van teken je vooral niet moet beletten de natuur in te gaan. "Teken kunnen overal zitten, dus je hoeft niet bang te zijn om de natuur in te gaan. Het is verstandig te zorgen dat je een lange broek aan hebt en niet dwars door het veld gaat." In het buitencentrum van de Sallandse Heuvelrug kunnen mensen folders vinden met informatie over tekenbeten.
Dat ook in Nederland het TBE-virus voorkomt, betekent vooral dat mensen nog net iets alerter moeten zijn, meent Van Dissel. Maatregelen om een tekenbeet te voorkomen zijn er extra belangrijk door. "Dat betekent toch afdekkende kleren gebruiken in de natuur. Op de paden blijven voor zover mogelijk. Jezelf controleren op teken als je terugkomt. Ook je kinderen. Met name ook achter de oren en bij de haargrens. En zodra je een teek ziet, die zo snel mogelijk verwijderen.”