Vliegramp met Hercules in 1996: fout na fout na mislukte doorstart

Bij Eindhoven stort een militair transporttoestel neer. Het was een bericht waar Nederland op de zonnige maandagavond van 15 juli 1996 van schrok.

Maar de echte schrik kwam iets later die avond, vandaag twintig jaar geleden. De brandweer ontdekte dat er naast de vier bemanningsleden ook nog 37 passagiers aan boord waren. De Herculesramp kostte aan 34 mensen het leven, bijna allemaal leden van het fanfarekorps van de Koninklijke Landmacht.

De Hercules kwam uit Italië, waar het muziekkorps had deelgenomen aan een festival. Vlak voor de landing raakte het toestel in moeilijkheden, toen het in een zwerm vogels terechtkwam. Op lage hoogte maakten de piloten een doorstart, maar die mislukte. Met een klap kwam het toestel op de grond terecht.

Bijna alle inzittenden overleefden de eerste klap, maar na de crash brak brand uit. Vanaf dat moment ging alles mis wat maar mis kon gaan. Brandweerlieden probeerden het vuur te bestrijden, maar deden weinig moeite om de deuren van het toestel te openen.

Later bleek dat de brandweer toen nog niet wist dat er mensen in het vrachtruim zaten. Ook de verkeersleiding was er bij het uitbreken van de brand niet van op de hoogte dat het toestel een fanfarekorps vervoerde.

De militairen in het transportvliegtuig probeerden intussen tevergeefs de nooduitgang te openen. De meesten kwamen door verstikking om het leven. Slechts zeven inzittenden overleefden het ongeluk.

Verjaagd

De conclusies van het onderzoek naar de oorzaak van de ramp zijn schokkend. Het Crisis Onderzoeksteam (COT) van de Leidse Universiteit stelde later dat jaar vast dat zowel de top van de Koninklijke Luchtmacht als de autoriteiten in Eindhoven medeverantwoordelijk waren voor de omvang van de ramp. De autoriteiten waren volgens het COT "nalatig in het slordige management" en bij het naleven van het rampenbestrijdingsplan.

Zo had de zwerm vogels verjaagd moeten zijn, voordat het toestel aan zijn landing begon. Maar degene die dat moest doen, ging ervan uit dat de Hercules pas later op de avond zou arriveren.

Controle

Ook de Belgische bemanning had fouten gemaakt. In de cockpit werd verkeerd ingegrepen toen er vogels in een van de motoren terechtkwamen. De piloten maakten een doorstart met een te lage snelheid, waardoor ze de controle over het toestel verloren. Volgens de onderzoekers was de piloot niet op zijn taak berekend en had de boordcommandant weinig ervaring.

Vandaag worden de slachtoffers van twintig jaar geleden herdacht op de militaire vliegbasis Eindhoven, waar een monument herinnert aan de ramp. Bij het stadhuis van Eindhoven wordt vanmiddag een nieuw herinneringsteken onthuld.