Koning weer middelpunt op Veteranendag

• 

  Piet van Asseldonk

  Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.

De koning, gestoken in een uniform zonder rangonderscheidingstekens, ziet vandaag op Veteranendag in Den Haag een bonte stoet veteranen aan zich voorbijtrekken. Van de veteranen die vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog of die deelnamen aan de politionele acties leven er niet zoveel meer. Steeds talrijker zijn de militairen en ex-militairen die deelnamen aan VN-vredesmissies in bijvoorbeeld Libanon, Bosnië (Srebrenica), Afghanistan, Irak, Somalië en Mali.

Alles bij elkaar zijn er volgens het Nationaal Comité Veteranendag door Nederland "sinds 1940 om en nabij 650.000 militairen ingezet tijdens drie oorlogen en bijna honderd vredesmissies". Op dit ogenblik telt ons land bijna 120.000 veteranen. Van hen zullen er naar verwachting tussen de 4000 en 5000 vandaag hun opwachting maken in Den Haag. Verspreid over het land zijn er ook lokale veteranendagen.

De koning is vandaag het middelpunt van de Nederlandse Veteranendag, dit jaar de twaalfde editie. Veteraan is hij niet, want hij deed geen dienst "in oorlogsomstandigheden of daarmee overeenkomende situaties". Wel is hij ex-militair: Willem-Alexander vervulde zijn dienstplicht bij de Koninklijke Marine.

Ons land heeft, in tegenstelling tot veel andere landen, geen echte veteranentraditie. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog was het met name prins Bernhard bij wie de oorlogsveteranen gehoor vonden. Elk jaar op 5 mei defileerden ze voor hem in Wageningen.

Na de dood van Bernhard nam Willem-Alexander, toen nog geen koning, de fakkel van zijn grootvader over. Hij zat vanaf 2004 tot zijn troonsbestijging in 2013 in het Comité Veteranendag.

Mede door zijn toedoen is Veteranendag nu "een nationaal evenement dat tot doel heeft de erkenning en waardering voor veteranen te vergroten". Sinds 2014 is de zorgplicht van de overheid voor veteranen in de wet (de Veteranenwet) verankerd en is er een Veteraneninstituut waar ze voor hulp en bijstand terechtkunnen.

Witte anjer

Parallel aan de jaarlijkse Nederlandse Veteranendag wordt sinds 2006 geprobeerd om een witte Anjer, het handelsmerk van prins Bernhard, te laten uitgroeien tot nationale veteranenanjer. De initiatiefnemers zagen de Britten daarbij als lichtend voorbeeld. Zij dragen elk jaar in november massaal een klaproos om stil te staan bij slachtoffers en veteranen van door hen gevoerde oorlogen.

Willem-Alexander noemde dit in 2011 een "fantastisch initiatief", maar voegde daar met vooruitziende blik aan toe: "Ik denk dat het heel verre toekomstmuziek is".