De bal ligt bij de Britten en Brussel houdt de adem in
Een taskforce, zegt de één. Een commissie met wijze mannen en vrouwen, grondige hervormingen en luisteren naar de burger, zegt de ander. Iedereen in Brussel heeft wel een oplossing voor het gevoel dat bij het Britse referendum naar boven komt.
Europa wordt namelijk niet meer vertrouwd en daar moet de politiek wat aan doen. Luisteren is het meest gehoorde woord in het Europees Parlement, net als ophouden met politieke spelletjes.
Dat zal nog lastig worden, want als er vrijdagochtend een uitslag is zal het politieke debat volop losbarsten. Bij een brexit is er meteen topoverleg tussen de Europese instanties: voorzitter Juncker van de Europese Commissie, voorzitter Tusk van de Europese Raad (die de 28 landen vertegenwoordigt), voorzitter Schulz van het Europees Parlement en premier Rutte (Nederland is tijdelijk voorzitter van de Europese Unie).
Maar dat gezelschap kan niks zonder dat de Britten zelf in actie komen. Premier Cameron moet namelijk eerst formeel zeggen dat zijn land de EU wil verlaten. Hij moet een brief schrijven en zeggen dat hij artikel 50 van het Verdrag van Lissabon, waarin dat allemaal is geregeld, in werking wil stellen.
Twee jaar onderhandelen bij brexit?
Niemand kent dat artikel nog, maar bij een 'nee' van de Britten tegen Europa wordt het vanaf morgen dagelijkse kost. Vanaf het moment dat artikel 50 van kracht wordt beginnen de onderhandelingen over de scheiding, die maximaal twee jaar duren.
Cameron kan echter ook wachten met die brief, want daarmee koopt hij tijd. Tijd om na te denken, tijd om intern orde op zaken te stellen en misschien wel tijd voor zijn opvolger.
Boedelscheiding
De Brusselse politiek gokt dat Cameron bij een Brits 'nee' tegen de EU meteen de formaliteiten zal afhandelen, zodat de Europese machine in werking kan treden. Europa wil druk op de ketel houden en voorkomen dat de Britten door te wachten een loopje met Brussel nemen en opnieuw de discussie kunnen gijzelen, zoals een eurocommissaris het laatst beschreef.
Het Europees Parlement komt dan met twee onderhandelaars, van wie Guy Verhofstadt er zo goed als zeker één is. Verhofstad is lid van dezelfde liberale politieke familie als Cameron en oud-premier, wat hem een zeker aanzien geeft.
Op zich zullen de gesprekken over de boedelscheiding niet makkelijk zijn, maar er blijven heel veel onduidelijkheden over. De Britten mogen niet bij vergaderingen zijn van de Europese Raad die over hun gaan. Dat is al snel onduidelijk zeggen veel eurocraten.
Mag een Britse minister dan volgende week bijvoorbeeld wat zeggen over het voorstel voor de nieuwe visquota? Op zich wel, want dan zijn ze nog lid, maar als de ministers besluiten om de visquota van de komende jaren te bespreken, dan moet de minister de zaal verlaten.
Schizofreen
Het Parlement vergadert in Brussel ondertussen op deze donderdag door. Ze stemmen toevallig over een heel andere scheidingswet, een wet die het makkelijker maakt om te scheiden in een ander Europees land dan het land waar je getrouwd bent. De kamers bij de Britse tories zijn leeg, die zitten allemaal op het eiland, zegt een parlementslid.
Esther de Lange van het CDA vindt het allemaal een tikje schizofreen. "Er zijn Britse collega’s die voor een brexit zijn, maar die nog boze vragen hebben gesteld aan de Commissie. Er moet van alles door Europa geregeld worden, terwijl ze eruit willen. Daar snap ik niks van."
Voor formele reacties moet je vandaag ook niet in Brussel zijn. De woordvoerder van de Europese Commissie maakt grapjes over het EK voetbal. Die ene lidstaat is drie keer door op het Europees Kampioenschap voetbal, zonder Engeland, Wales en Noord Ierland bij naam te noemen. "De countdown is bezig, morgen zijn wij weer aan de beurt."
