Kunnen sociale media doorslag geven bij brexit-referendum?
In verkiezingstijd, zoals nu met het brexit-referendum, doen partijen er alles aan om kiezers te beïnvloeden. Van posters en campagne-spotjes tot flyers in de winkelstraten. Sociale media spelen ook een steeds grotere rol, maar kunnen die platformen ook echt de uitslag van verkiezingen bepalen?
De impact bij Facebook is het grootst, omdat daar de meeste mensen op zitten. Bovendien krijgen alle Britten vandaag een herinnering in hun nieuwsoverzicht dat ze kunnen stemmen.
Nek-aan-nekrace
Verwacht niet dat hierdoor 10 of 20 procent van de mensen anders gaat stemmen. Volgens deskundigen zullen de marges veel kleiner zijn.
"Maar bij een nek-aan-nekrace kan een handjevol stemmen al het verschil maken", zegt politicoloog Sebastiaan van der Lubben van de Universiteit Leiden. "Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2000, toen 500 kiezers de doorslag gaven en Bush president werd."
Volgens Van der Lubben moet daarom de macht van sociale media niet worden onderschat.
Bij het brexit-referendum lijkt er sprake te zijn van zo'n spannende strijd. De website What UK Thinks, die een gemiddelde van alle peilingen bijhoudt, meldt dat het 50-50 is.
Media-hoogleraar Mark Deuze (UvA) zet kanttekeningen bij de macht van sociale media. "Ze zijn een storm in een glas water, die korte tijd iets kunnen veranderen. Dat kan gevolgen hebben bij een nek-aan-nekrace, maar op zo'n moment kunnen andere incidenten net zo goed impact hebben."
Last minute-registraties
Doordat Facebook een miljoenenpubliek heeft, kunnen organisaties en gebruikers via het platform wel degelijk invloed hebben op verkiezingen. Een voorbeeld van het Britse EU-referendum toont dat aan.
Op vrijdag 3 mei, de laatste vrijdag voor het sluiten van de kiezersregistratie, stond er op Facebook 24 uur lang een advertentie met een link naar de inschrijfpagina. Alle Britten van boven de 17 kregen hem te zien.
Die dag kwamen er twee keer zo veel registraties binnen als de dagen ervoor: 186.000. Daarvan kwamen er 120.000 van mensen onder de 34 jaar. Dit leidde tot irritatie onder leave-aanhangers, die vrezen dat met name jongeren eerder zullen stemmen om te blijven, schrijft het Britse tijdschrift New Statesman.
Politicoloog Sanne Kruikemeier van de Universiteit Amsterdam relativeert deze angst. "De kans dat de verkiezing door sociale media echt beïnvloed zal worden, is denk ik heel klein. Dat komt met name doordat jongeren zich niet alleen op informatie baseren van sociale media."
"We zien wel dat jongeren vaker online politiek actief zijn", gaat Kruikemeier verder. "In dat opzicht zou je dus kunnen stellen dat sociale media 'eenvoudiger' jongeren bereiken en wellicht overtuigen."
Ongetwijfeld zullen sommige Britten zich vandaag laten leiden door wat er op sociale media staat. Maar de kans dat het bedrijf van Mark Zuckerberg daarmee kan beïnvloeden of de Britten de EU wel of niet verlaten, lijkt uiteindelijk niet zo groot.