Generaal overleden die executie echtpaar Ceausescu organiseerde

De generaal die in december 1989 in Roemenië de standrechtelijke executie organiseerde van de gehate dictator Nicolae Ceausescu en zijn vrouw Elena, is overleden.

Victor Stanculescu is 88 jaar geworden. Hij kreeg onlangs een beroerte.

Het optreden van Stanculescu was bepalend voor het verloop van de revolutie in Roemenië. De opstand tegen Ceausescu begon half december in de westelijke stad Timisoara, ingegeven door een poging van het regime om de kritische predikant László Tökes uit zijn ambt te zetten. Die maakte zich sterk voor meer democratie in het land.

Stanculescu kreeg als bevelhebber de opdracht om die opstand neer te slaan. Er kwamen ruim 70 mensen om het leven, meer dan 250 raakten er gewond. Ook de beruchte geheime dienst, de Securitate, liet zich daarbij flink gelden.

Toespraak

Maar de gebeurtenissen in Timisoara bleken een breekpunt. Op 20 december hield dictator Ceausescu nog een toespraak in de hoofdstad Boekarest. Op het plein voor het gebouw van het Centraal Comité van de communistische partij stonden zo'n 80.000 mensen, die daar voor het grootste deel onder dwang waren samengebracht (wie niet meewerkte zou worden ontslagen).

Waar het regime totaal niet op had gerekend, was dat de menigte zich massaal tegen Ceausescu zou keren. De beelden van de dictator, die er tijdens zijn speech tot zijn ontzetting achter komt dat het spel uit is, waren de laatste aanzet tot zijn vertrek.

Het echtpaar probeerde op 22 december te vluchten in een helikopter, maar werd onderweg opgepakt. Iedereen, ook de legertop, liet hen vallen. Ze verschenen op Eerste Kerstdag 1989 voor een door Stanculescu georganiseerd militair tribunaal en werden onder meer beschuldigd van genocide. Stanculescu had zelf zitting in het tribunaal en werd door Ceausescu 'verrader' genoemd.

Nadat de Ceausescu's schuldig waren bevonden op alle punten, werden ze vrijwel onmiddellijk geëxecuteerd.

Stanculescu is in 2008 nog veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf voor zijn rol bij het neerslaan van de opstand in Timisoara. In 2014 kwam hij voortijdig vrij.