In Suriname staat het functioneren van de rechtsstaat ter discussie nadat president Bouterse wat hij noemt 'constitutioneel overleg' heeft gepleegd met de rechterlijke macht, de voorzitter van het parlement en de leger- en politietop. Daarnaast zijn vrijdag de manschappen van leger en politie geïnformeerd over de zogenoemde 'constitutionele crisis' waarin het land zich bevindt.
Aanleiding voor de gesprekken is de uitspraak van de krijgsraad vorige week, dat de vervolging van de 24 verdachten van de Decembermoorden moet doorgaan. President Bouterse is hoofdverdachte in deze zaak. Het 8 December-proces werd opgeschort nadat in 2012 de omstreden Amnestiewet door het parlement werd aangenomen. Maar de rechters van de krijgsraad vinden dat de wet van tafel moet omdat hij ingrijpt in een lopend proces.
President Bouterse en zijn advocaat Irvin Kanhai vinden nu dat de rechter een wet negeert en zeggen dat de rechtsstaat in gevaar is. Zij spreken van een constitutionele crisis. Ook parlementsvoorzitter Jennifer Simons, een partijgenoot van Bouterse, denkt er zo over.
"Rechters opdonderen"
Critici zien de gesprekken als een aantasting van de scheiding der machten en vinden dat de politiek zich niet mag bemoeien met uitspraken van de rechter. "De rechterlijke macht is het enige orgaan dat met rechtspraak belast is en is één van de drie pijlers van de democratie waarop de rechtstaat gestoeld is," stelt de Surinaamse Orde van Advocaten (SOVA).
De orde reageert fel op de uitspraken van een partijgenoot en vertrouweling van Bouterse, de parlementariër Rashied Doekhi. Die liet door een krant optekenen dat de president de rechters moet "opdonderen". Dat soort uitspraken doet volgens de orde afbreuk aan het gezag van de rechterlijke macht en wekken "vermoedens op dat de rechterlijke macht moet worden gedesavoueerd of buitenspel moet worden gezet".
Strafeis
De angst dat de rechterlijke macht door Bouterse buitenspel wordt gezet, is niet ongegrond. Volgens de grondwet mag de president van het land "bij wezenlijke aantasting van de Staat" de noodtoestand afkondigen, waarbij wetten en de macht van het parlement tijdelijk kunnen worden bevroren.
Op 30 juni moet het proces tegen Bouterse en zijn medeverdachten verdergaan. Dan zal de openbaar aanklager de strafeis uitspreken.
